Chrystologia i soteriologia |
Decain
Administrator
|
Do użytku wewnętrznego:
[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] Ostrzegam że z dniem 1 maja te linki usuwam z serwera. |
||||||||||||||
Post został pochwalony 0 razy |
SKRYPT ZAŁĘSKI DŁUGI |
Paweł Zaręba
|
KRÓTKI ZARYS WSZYSTKICH KSIĄG
1 Kor Autentyczność dobrze poświadczona przez tradycję, fragmenty poświadczone przez tradycję: · 1 Kor 1, 2b – za bardzo ekumeniczne · 1 Kor 10, 1-23 - niejednolity fragment, Paweł potępia obecność chrześcijan na ucztach pogan, a nie spożywanie pokarmów ; Paweł głosi wolność, ale mówi też o jej ograniczeniach. · 1 Kor 11, 2-16 – Autentyczność 50%/50%. Załęski raczej skłania się, że Pawłowy. · 1 Kor 14, 33-35 – milczenie kobiet w K. – raczej nie Pawłowy. Jedność literacka. Były inne list Pawłowe, których nie znamy. Lankamer – 5 listów. 1 Kor powstał przez kompilację innych (było po 7 w Corpus Paulinum) · Sprzeczności · Przechodzenie od tematu do tematu (odp. przeciwników – przez to, że do Pawła dochodziły nowe wątpliwości, wiadomości) Partie: · od Piotra, · od Apolla, · od Pawła, · od Chrystusa – nikogo nie ma w Kor. w czasie pisania tego listu. Od Chrystusa · późniejszy dodatek · chrześcijanie pochodzenia judaist. ( nie ma dowodów) · reprezentacja gnozy korynckiej · deklaracja Pawła Czas i miejsce powstania: 57 r. najwcześniej, Efez. Tematy teologiczne · Mądrość hellenizmu, a mądrość chrześcijan (1 Kor 1-2) · Tradycja apostolska (1 Kor 11, 2.23; 15,3) · Etyka chrześcijańska a zagadnienie małżeństwa (1 Kor 7, 1-17.25-38 1 Kor 5 – rozwiązłość) · Niewolnictwo (1 Kor 7, 18 – 24) · Agapy i Eucharystia (1 Kor 11, 23 – 29) · Zmartwychwstanie (1 Kor 15) Ga Adresaci i czas powstania: Mieszkańcy Galacji · Płn- właściwie: Celtowie, który w IIIw pne osiedlili się w Azji Mn. i przyjęli język i kult grecki (dziś Turcja), tu P. II i III wypr. Misyjna -54 lub 57 rok · Płd- rzymska prowincja= Galacja Właśc.+ inne prowincje (I i II wypr. mis.- ok. 49r.) Okoliczności powstania Skąd P. wie, że w Gal. Kryzys doktrynalny? Ataki na autorytet Pawła Zamęt od ludzi z zewnątrz zaś Galaci mało odporni. P. wysyła list by przyśpieszyć interwencję. Gwałtowny i impulsywny charakter listu- wielkość grożącego niebezpieczeństwa i gniew na podstępne działania. Czas powst uzależniony od miejsca powstania: Jeśli powstał w płd Galacji to w Antiochi przed sob. Jerowo. (gdyż brak wzmianki o deklaracji sob.) Pół Galacja- nie w Efezie, ale w Macedonii 57r. (Efez 54) Za rokiem 57: podob. tem. do Rz i do 2Kor 10-13 Za 54 : 1Kor16,1- przeprowadzenie zbiórki tak jak w Galacji Nawiązanie do 2 Kor1,8-10 i 4,7-18 --prześladowanie w Efezie Autentyczność: Nie była kwestionowana, za autorstwem Pawła czasy Ojców K. Wątpliwości pojaw się w Xix. : O’Neil – że Gal przeredagowany Treść: Przeciwnicy P. w Galacji wprowadzają zmieszanie, przekręcają Ew, chcą przywiązać wiernych do siebie. Mogą to być: Judeo -chrześcijanie Pogano -chrześcijanie Chrz. Na których ciążą błędy judaistyczne lub pog- gnostyckie Paweł nie wiedział kim oni są Za Judeo : Nakłanianie do zachowanie prawa (obrzezanie) Zachęta do zachowania dni nowiu i lat (kalendarz żydowski) Zarzuty o ludzkim pochodzeniu pawiowego apostolstwa Najlepiej się tym nie zajmować, to prozelici przywiązani do świątyni lub poganie. Podróże do Jerozolimy Ga i Dz Ga- 2x w Jerozolimie ( Ga 1,18; 2,1nn) - P. nie wspomina o swojej wizycie soborowej, gdyż tam ustępstwa na rzecz żydów a on z tym walczy Dz- 3x w Jerozolimie ( Dz 9,26; 11,29nn; 15,1-3 ) Tematy teologiczne: · Chrystologia Chrystus –Zmartwychwstały Syn Bozy objawił się Pawłowi pod Damaszkiem. P. się z JCh utożsamia („już nie ja żyję, lecz…) W JCh wypełnienie obietnic Abrahama Zbawcza rola Męki Pańskiej · Teologia Bóg oglądany przez pryzmat JCh inicjatywa zbawcza od Ojca, rola Syna- posłuszeństwo · Pneumatologia Duch Syna- jedność z JCh On woła w nas „Abba Ojcze” Dzięki Niemu żyjemy · Wiara usprawiedliwienie przez wiarę aktem wiary- otwarcie się na przyjęcie Ew. utożsamiana z objaw. JCh Jest rzeczywistością ubogacającą człowieka, czyniąca Dzieckiem Bożym żyć wiarą- żyć w zjednoczeniu z JCh Chrzest jej konsekwencją · Uniwersalizm- powszechność Kościoła 2Kor Adresaci czas i miejsce powst: Wierni w Koryncie oraz gminy sąsiadujące Napisany w Macedonii podczas III podróży misyjnej- 57r (55-5 Powstanie: Paweł chciał ponownie odwiedzić Kor. Zdarzył się przykry dla P. incydent w Koryncie- pisze tylko „list we łzach pisany” Tytus go dostarczył i powtórzył wiad., że winny ukarany, szacunek dla P. przywrócony P. pisze 2Kor by wyjaśnić swą decyzję To osobisty list P. Dużo aluzji, niedomówień, dubletów- trudność z introdukcją. Autentyczność List długi, złożony z kilku, raczej Pawłowy Przeciw autorstwu P.: · Zależność od apokryfów i pism Filona z Aleksandrii i Seneki · Nie da się ustalić okoliczności ich powstania · Zawarta Chrystologia później wypracowana Za autentycznością: · Ojcowie K. · Cechy charakt. stylu P. · Zgodność z Dz we fragmentach o działalności P. Jedność literacka: Problemy: 1. a. 2Kor 9 – po 2kor 8 mógł by nastąpić koniec tem. ofiar b. Tekst rozpoczyna się dość nieoczekiwanie c. Zbiórka na rzecz ubogich w Jerozolimie · Sprzeczności: 2Kor 8,1-8-- wzorem Macedończycy 2Kor 9,6-14 -- pochwała Kor 2Kor 8,7-15 --bo Chrystus tak postępował 2Kor 9,6-14 –zaplata w przyszłości Wnioski: 2Kor 9 na pocz nie był w 2Kor Mogło to być samodzielne pismo do Achai Włączone tu przy tworzeniu cors paulinum Inni: To nie odrębne pismo lecz dopełnienie poprz rozumowania, brak ciągłości 2Kor 8-9 dłuższą przerwą w pisaniu Inni 2: ten rozdział tworzy jednocz 2Kor 2. 2Kor 3,17-18 i 5,16 – mogły być sformułowane przez gnostyka na marginesie, potem wpisane do tekstu 3. 2Kor 6,14-7,1 to interpolacja, bo rozrywa logiczną całość. argumenty: a. 6,13 nawiązuje do 7,2 b. Fragment nie pasuje c. Sprzeczności d. Słownictwo e. Dużo hapax legomenon f. Inny sposób cytowania ST g. Podobieństwo z Qumran Jednak to wszystko nie przekonuje do końca, za autentycznością: To tekst P. ale nie z tego miejsca, bo jest odniesienie do 5,11 i 6,1-11 Tekstu nie ma w odpisach 4.a. 2Kor 10-13 -racje psychologiczne- ten fragm. Nie należał do 2Kor gdyż: w 1-8 ton spokojny w 10-13 inny nastrój - kompozycyjnie nie łączy się z poprzednimi. - sprzeczności: a. 1,24 –zadowolony z wiary Kor 13,5 -każe im „badać” swa wiarę b. 7,4.14-16 – uznanie dla Kor 10,2 i 13,1-10- gani ich c. 1-8 - P. chce się pojednać 10-13 atakuje przeciwników Lankamer mówi o 5 listach do Kor Są wzmianki o innych listach. b. 2Kor 2,4.7-8 – list we łzach pisany W zw. z odwołaniem podróży; dotyczy przestępstwa 1 z Kor według niektórych jest to fragment 1. lub 2. do Kor albo cały list: -1Kor- nie można go utożsamiać z 1Kor bo w tym chodzi o różne sprawy wszystkich Kor Nie ma związku między 1Kor a ewentualnym odwołaniem podróży Nie można utożsamiać kazirodztwa z 1Kor5 z przestępstwem z listu „we łzach pisanego” -2Kor 2Kor 2,3- czas przeszły może sugerować pismo poprzedzające 2Kor, ale jest tu użyty aoryst epistolarny ozn. czynność równoczesną 2Kor7,8- skutki listu we łzach -To nie może być 2Kor 10-13 to kolejny zaginiony list P. 4. 2Kor 12,14 i 13,1 -zapowiedź 3. przybycia P. - 1. raz w czasie II podr. mis. (51-52) - o 2giej wizycie niewiele wiemy, więc: a. nie było jej- P. mówi tylko o przygotowaniach, wizytą drugą jest 1. pobyt w Kor albo b. taka wizyta mogła mieć miejsce między zredagow. 1Kor i 2Kor (III podr. mis.) P. W Efezie dowiaduje się o zamieszaniu w Koryncie na skutek działań pseudoapostołów: podważana godność Pawła, rozwiązłość obyczajów, wzrost znaczenia prawa Mojż. P. bez zapowiedzi jedzie do Kor Teologia: · Jedni: Nie ma gdyż to pismo osobiste · Fragment nauki o odkupieniu (2Kor 5,14-21) · Sprawa apostolatu (2Kor 3,9-11) · Dobre uczynki, jałmużna, modlitwa · Napomnienia braterskie (2Kor2) · Nauka o sprawach ostatecznych (sąd, paruzja, chwalebne zmatwst) Listy więzienne Ef Flp Kol Flm W nich wzmianki o przebywaniu w więzieniu w chwili redagowania Więzienia Pawła: 1. w Filipi- 1 noc (Dz16) 2. w Jerozolimie (Dz21-23) 3. w Cezarei Palestyńskiej (58-60 r.) 4. w Rzymie (61-63r.) 5. w Efezie (1Kor15,32 i 2Kor 1, 6. w Koryncie- brak dowodów 2Kor 6,5 ; 11,23 – Paweł wspomina o kilku więzieniach, Tradycja podaje, iż był 7x Flp Miejsce i czas powstania: Musi to być dłuższe więzienie gdyż P. utrzymuje łączność- Filippia i Jerozolima odpadają, ostatnie tez, więc Cezarea 58-60 ( teraz wariant ten nie ma zwolenników, wcześniej protestanci) albo Rzym 61-63 (wdg Tradycji, i treść na to wskazuje, bo mowa jest o : Tm z Rzymu pretorianach świętych z domu cesarskiego K. lokalny opisany jako dynamiczny Lankamer, Romaniuk – W Efezie przypomina wielkie listy (język, styl, doktryna) z Efezu bliżej do Filippi – W Koryncie jeszcze bliżej, ale więzienie nie potwierdzone. Wniosek: trudno stwierdzić jednoznacznie Autentyczność i jedność literacka: Bez wątpliwości –Pawłowy Flp2,5-11 - fragment przedpawłowy (słownictwo; nie wpasowanie w kontekst; jest to fragment b. teologiczny podczas gdy list b. bezpośredni) 2 krotna zmiana nastroju: Flp 3,2- 4,3- ton ostry Flp4,10-20 wdzięczność ( po Flp 2,25) Zmienność tłumaczona: list osobisty przerwa w dyktowaniu interpolacja Flp3 3 listy A, B, C 2 listy A, B Tematy teologiczne: Nauczanie Chrześcij. Nazwane Ewangelią chrystologia- hymn o kenozie zjednoczenie z JCh po śmierci ślady usprawiedliwienia przez wiarę napomnienia z uzasadnieniem Chrystologicznym Ef list więzienny Za tym, że niepawłowy świadczą: 1. Język · Szereg terminów typowych dla Ojców Ap · Semiotyzmów tyle co w pozostałych pismach P. razem wziętych · 18 terminów nie wyst. W LXX i NT · 35 hapax legomenon w NT 2. styl 3. Teologia · K. budowany na fundam apost. I proroków · Ekklesia- oznacza K. powszechny (gdzie indziej też lokalne) · Małżeństwo Chrystus- Kościół · Swięci tylko apostołowie · Tylko tu o zstąpieniu JCh do piekieł · anonimowość a P. znał dobrze Ef 4. Stosunek listu do Ef do listu do Kol § podobieństwa: Ef 5,19- 6,9 Autor mając przed sobą jedno z Kol3,16- 4,1 pism kopiował je partiami § różnice Ef 3,3nn te 2 listy nie mogą Kol 1,26nn pochodzić od P. § najczęściej uważa się , że: Kol – P. Ef- nie P. - Ef- związki z innymi pismami P- zlepek różnych wypoć P. oprac przez jego ucznia - P. przekazał sekretarzowi Kol by on na jego podstawie sporządził Ef. Różnice wynikają z braku przez sekretarza zrozumienia treści - hipoteza wspólnego źródła- niewielkie uznanie Adresaci Ef: „w Efezie”- w największych kodeksach brak tego zwrotu, fragm. Muratoriego i Ojców K.- Ef adresatami Marcjon- Laodycejczycy 2 teorie: - do Laodycejczyków - to list okólny- encyklika do różnych K. Azji Mn. Charakter literacki: To nie list, ale pismo do wielu gmin. Gnilka – Ef nie są adresatami, lecz pismo wyszło z Efezu. Jest to swoisty testament duchowy P. lub medytacja głównych prawd wiary. Miejsce i czas powstania: § jeśli p. to w więzieniu rzymskim (61-63)., bo autor w więzieniu 3x – kol, Flp i Ef- z tego samego czasu § jeśli odrzucić P. autorstwo, to większość przychyla się do lat 80-110 miejsce- Efez budowa: cześć dogmatyczna Ef 1- 3 część parenetyczna Ef 4-6 Kol Protestanci zakwestionowali pawiowość listu dop. w XIX.w. W kręgach niemieckich- niepawłowy, w kręgach ang. –różnienie Argumenty: 1. język: 34 terminy nie występują w NT 15 słów spotykanych w NT, ale nie u Pawła 10 term. Tylko w Ef brak term.: sprawiedliwość, prawo, zbawienie, objawienie, „bracia moi” 2. teologia: Chrystologia ma charakter kosmiczny; Chrystus głową ciała- K. eschatologia- brak wzmianki o bliskości paruzji Specyficznie ujęta nauka o zmartwychwstaniu zwalczane błędy II w. Hipotezy: jest to -antygnostyckie opracowanie zaginionego pawiowego pisma -to pismo nieznanego ucznia P. -autorem uczeń- sekretarz Miejsce i czas powstania: pawłowy - w więzieniu rzymskim (61-63) niepawłowy - powstał później i nie wiadomo gdzie Przeciwnicy : -błędy gnostyckie -błędy judaistyczne: - skrupulanctwo w przestrzeganiu swiąt i uroczystości - dzielenie pokarmów na czyste i nieczyste - obrzezanie -zwalczał formę synkretyzmu judaist-gnost-chrześcijańskiego Flm List bardzo krótki Nie pojawiły się wątpliwości o jego pawiowości Czas i miejsce powst: więzienie rzymskie (61-63) więzienie efeskie (54-56) Treść: problematyka niewolnictwa, wyraz braku akceptacji dla tego stanu czł. 1 Tes Autentyczność: list Pawłowy (potwierdzają najstarsze dok. chrzescij.) zaprzeczała jedynie szkoła tybingeńska Data powst: W czasie II podr. mis.- ok. 51 r bowiem: P. pod wrażeniem wiadomości przywiezionych przez Tm z Tesaloniki, gdzie wspólnota młoda,-P. nie ma się do czego ustosunkować Jedność literacka: kwestionowana w ostatnich latach – wątpliwości co do: 1Tes 4,13-5,11 – raczej pawłowe- fragm. eschat. 1Tes 2, 13-16 2Tes Autorstwo: protestanci od dawna kwestionują argumenty:-- inne niż w 1Tes przedstawienie oczekiwania na paruzję: 1Tes 5,2 - JCh przyjdzie niespodziewanie 2Tes 3,4- pierwej będą znaki -- powtarzają się całe fragmenty w 1 i 2Tes P. nie powtarzał by siebie Może w 2Tes ktoś streścił 1Tes Katolicy- długo za p. autorstwem teraz coraz więcej zmienia zdanie. Kolejność 1 i 2 Tes · 1 Tes – pierwszy · 2 Tes- tuż po 51r. · 2Tes w czasie III podróży mis. W Efezie (56) · 2Tes pierwszy · Pozwstały równocześnie 1 Tes dla poganochrz. 2Tes dla judeochrz Jeśli P. nie napisał 2Tes to powst on pod koniec I w. Listy pasterskie 1Tm 2 Tm, Tyt Nazwa nadana w XVIII w. Są to listy do konkretnych osób, lecz nie są czysto prywatne Autorstwo: 200 lat temu zakwestionowane p. aut., dziś- na pewno nie tak p. jak Rz. Gal… Argumenty: brak ich - w P46 -w kan. Marcjona - u niektórych Ojców język: dużo słów nie występujących u P. słowa używane w IIw pan niewolnika- w Kol „kyrios” ,w listach pasterskich „despotes” Niektórzy tłumaczą spisywaniem przez sekretarza Inni wyliczają: -niezgodności biograficzne Dz- listy pasterskie - zwalczane błodzy II w -rozbudowany ustrój hierarchiczny K. - w teologii brak elementów eschatologicznych Hbr Nieautentyczny · Prolog: o brak imienia nadawcy o Odbiorców o Życzeń · Autor otrzymał objawienie od bezpośrednich świadków, a P. od JCh · Doktryna: o JCh arcykapłanem o Zbawcza siła śmierci ze wniebowstąpieniem a nie Zmwst · Słownictwo: rzadko terminy P. (apostoł, eklezja) · Styl · Język lepszy od innych listów · Już od początku na zach i wsch nie ma mowy o autorstwie Pawła o Orygenes- tylko B. wie kto autorem Adresaci: Tytuł- dop. z II w zaś list wcześniejszy Hebrajczycy: o Judejczycy mieszkający w Judei i mówiący po hebrajsku,(sam list w języku greckim) o Poganochrz o Judeochrz o Judeochrz mocno zhellenizowani Czas i miejsce powstania o Brak danych w liście o Przed 90 r. bo Klemens Rzymski w 90 r go cytuje o 58-60-63? wzmianka geogr tylko w jednym miejscu 13,24- z Italii – ludzie pochodzący stamtąd i tam przebywający lub -ludzie, którzy tylko tam przebywają, nie wiadomo czy adresatami są żydzi z Italii, więc raczej to drugie. Miejsce: Można przyjąć Italię Teologia: o Arcykapłaństwo JCh- temat podstawowy o JCh pośrednikiem- f. kapłańska o Jch- ofiara przebłagalna o Nowe przymierze o Synostwo boze JCh o Naród wybrany- lud w drodze (Hbr3,7-4,13) o Dużo tytułów i wypowiedzi o JCh o Dziedzic wszystkich rzeczy o Odblask chwały i odbicie istoty B o Pierworodny o Apostoł i Arcykapłan naszego wyznania o Wlk Arcykapł o Syn Boży o Kapłan na wzór Melchizedeka o Poręczyciel lepszego przymierza o Sługa świątyni i Prawdziwego Przybytku o Pośrednik lepszego przymierza o -//- Nowego Przymierza o Arcykapłan Dóbr Przyszłych o Ten, który ma nadejść o Sprawca wiary i ten, który prowadzi ją do doskonałości o JCh wczoraj dziś i ten sam na wieki o Wlk pasterz Owiec- pan nasz Jezus Budowa Prolog 1,1-4 – przypomina J1,1-18 1. część 1,5-10,18- wyższość nowego przymierza 2. 10,19-13,17 wnioski moralne Epilog 1 LIST DO KORYNTIAN · Książka Załęskiego ,, Obraz kobiety….” ( 1 Kor 7) (1 Kor 11; 14; 9,5) · ,, Nierozerwalność małżeńska wg św. Pawła” ( 1 Kor 7,10-16) · ,, Chrzest za zmarłych 1 Kor 15, 29 ” w ,, Miłość jest z Boga” s. 455-460 red. Wojciechowski INTRODUKCJA: Autentyczność 1 Kor i jedność literacka. Jako całość- dobrze poświadczona przez najstarszą Tradycję. Dlatego autentyczność nie jest zaprzeczana - listu jako całości. » Krytycy liberalni – zastrzeżenia co do fragmentów – że to późniejsze dodatki. 1 Kor 1, 2b – słowa zbyt ekumeniczne jak na Pawła ( mogło to być na początku corpus paulinum) » 1 Kor 10, 1-23- fragment niejednolity treściowo – wezwanie do powstrzymania się od udziału w ucztach pogańskich. ten fragment – obce ciało. Ten rozdział mógłby być odrębną jednostką literacką. Paweł głosi wolność w spożywaniu pokarmów, ale mówi też o ograniczeniach tej wolności. Paweł potępia nie tyle spożywanie tych pokarmów ale obecność chrześcijan na ucztach pogańskich. » 1 Kor 11, 2-16- w książce Załęskiego Połowa uczonych jest za tym, że to tekst Pawłowy a połowa, że nie. Załęski uważa ,że jest to tekst Pawłowy. »1 Kor 14, 33-35- o kobietach- kobieta powinna milczeć w kościele- w książce trudno o jednoznaczne stanowisko- ale raczej nie od Pawła- sprzeczność tego tekstu z 11, 5- tu pozwala kobiecie się odzywać ( nakryta głowa). W zasadzie pismo Pawłowe. 1 Kor 5,9- jedność literacka- Paweł pisze o jego pierwszym, nieznanym nam liście do Koryntian ( czyli były jeszcze jakieś pisma/listy Pawła, których nie znamy) – nie 1 Kor i 2 Kor. Lankammer- istnieje możliwość 5 listów do Koryntian zaginął pierwszy. 1 Kor- zawiera w sobie po części wszystkie inne listy oprócz 1 Kor 1 Kor- inne listy · 1 Kor 4,19 – zapowiedź rychłego przybycia do Koryntu · 1 Kor 16,5- odwiedzi Koryntian po powrocie z Macedonii · 1 Kor 10 – zabrania uczestniczenia w ucztach pogańskich · 1 Kor 8 i Kor 10, 23nn- zezwala na spożywanie mięsa z ofiar pogańskichjeśli nie będzie gorszyć słabych. · 1 Kor 9 – Paweł broni swej apostolskiej godności · 1 Kor 1-4 – Paweł nie atakuje swych wrogów. Jak powstał ten kanoniczny 1 Kor Podstawą do połączenia w jeden list kilku innych mniejszych była chęć skomponowania takiego corpus paulinum by osiągnąć liczbę 7 listów. Ci, którzy za jednością literacką- te sprzeczności literackie nie muszą świadczyć o charakterze kompilacyjnym. Przechodzenie od tematu do tematu i jeden temat z różnych punktów widzenia jest podyktowane wątpliwościami, które docierały do Pawła. Problem partii- Paweł mówi o rozdarciu Kościoła Korynckiego. 4 grupy: - od Piotra - od Apolla - od Pawła - chrystusowcy ( nie zakon) W chwili pisania tego listu żaden z przywódców partii nie jest w Koryncie - Apollo jest z Pawłem w Efezie - Paweł raczej tez nie jest w Koryncie Chrystusowcy- o nich wzmianka może być późniejszym dodatkiem - to są Ci, którzy są Chrystusa 2 Kor 10,17 – chrześcijanie pochodzą juda est(?) ale nie da się tego udowodnić, bo Paweł ani w 1-2 Kor nie występuje przeciw nim - to ludzie reprezentujący gnozę koryncką Chrześcijanie przechwalający się posiadaniem szczególnej wiedzy o Jezusie, odrzucali autorytety ziemskie, słuchali tylko Jezusa- jedyny autorytety ziemskie, słuchali tylko Jezusajedyny autorytet za tym- kontekst 1 Kor 1, 12- 2 rozdziały poświęca Paweł autentycznemu tematowi mądrości- głupota. Prawdopodobnie w celu pouczenia ludzi pyszniących się swą mądrością Kor 4, 6-13- ,, słabości…….” - ,,ja zaś Jezus” – tego wyrażenia nie należy uważać za głos kolejnego ugrupowania(?)- to jest deklaracja Pawła- który przeciwstawia się tym ugrupowaniom- Jego łączność z Jezusem to pouczenie o potrzebie zabiegania o ścisły kontakt z Jezusem to wyjaśnienie- chyba najlepsze- ale nie ma za wielu zwolenników. Pochodzenie innych partii- kwestia najważniejsza. Czas i miejsce 57 r.- najczęściej się mówi, że w Efezie. Tematy teologiczne 1 Kor : mądrość hellenizmu a mądrość chrześcijańska 1 Kor 1- 2 tradycja Apostolska 1 Kor 11,2,23 ; 15,3 etyka chrześcijan a zagadnienie małżeństwo 1 Kor 7,1 – 17, 25-38 1 Kor 5 – rozwiązłość niewolnictwo 1 Kor 7, 18-24 agapy i Eucharystia w Koryncie – 1 Kor 11, 23-29 1 Kor 15- zmartwychwstanie 1 kor 1,1-9 na wstępie imię Pawła. O powołaniu- Rz Powołanie na Apostoła- zgodnie z wolą Bożą ( Ef, Kal, 2Tm). Ten wybó,r przez Boga- wyróżnia apostołów chrześcijańskich od apostołów judaizmu. Nazwa apostoł w judaizmie- wysłannicy patriarchy żydowskiego, którzy z jego upoważnieniem mieli określone zadanie w stosunku do Żydów w diasporze. Sosteres - możliwe, że był sekretarzem przy pisaniu tego listu. Niewiadomo czy chodzi tu o przełożonego synagogi z Dz 18,17 . Termin brat- adelfos- w Piśmie często członek wspólnoty chrześcijańskiej. Adresatów- nazywa Kościołem Bożym w Koryncie ( to Kościół partykularny (?) złożony z uświęconych w Jezusie i powołanych świętych stanowiących tylko część wspólnoty, do której należą wszyscy, którzy wzywają imienia Pana. J 3,5 ,, wzywają imienia Pana” Paweł nie posługuje się tu nazwą chrześcijanie Dz 11, 26 – znany termin w Antiochii od początku tamtejszego Kościoła. Teraz pozdrowienia : życzymy łaski i pokory gr. Charei ( łaska, radość) łączy z hebr. Szalom Dziękczynienie- wychwalanie adresatów- osiągnięcia w wierze. Niezależnie od sytuacji ………….. Kościoła Paweł nie omija okazji by podkreślić zasługi tych ludzi. Teraz- Paweł już sam- może podkreślenie osobistego charakteru listu, szczególnego zaangażowania. ,, wzbogaceni we wszystko” – po raz pierwszy termin gnosis- nie ma on znaczenia nie ma on znaczenia, najwyższej wiedzy o jakiej myśleli gnostycy. 2 Kor 11,6- gnoza kontra puste oratorstwo. Łaski otrzymane przez Koryntian – chrisma(?) to słowo w NT tylko w Piśmie.- znaczenie daru zbawienia udzielonego przez Boga ludziom przez chrześcijan. Rz 5,15 ; 6,23 2 Kor 1,11- szczególna łaska i miłosierdzie 1 Kor 12,9- oznaczenie darów nadprzyrodzonych- cudowne uleczenie chorych 1 P 4, 100 jeden raz ten termin Koniec wstępu- modlitewny zwrot, wzmianka o dniu Pana ( 1 Kor 1, Dzień Pański- od Amosa to termin na określenie Dnia Sądu. W Listach do Koryntian- Jezus – Kyrios- w odniesieniu do ziemskiego życia i po zmartwychwstaniu. 1,10-6,20- skarcenie nadużyć. 1, 10-16- zachęta do jedności . Jednym z powodów tego listu- wieści o rozłamie w Kościele Korynckim Paweł wręcz zaklina Koryntian by położyć kres takiemu stanowi rzeczy, gr. Pasa kalo- naglące wezwanie do zmiany usposobienia, nawrócenia się. Zachęcając do zgody Koryntian- używa zwrotu politycznego ,, „ zgoda i porozumienie między narodami lub grupami społecznymi. Apostoł domaga się nie unifikacji poglądów ale zgody pomiędzy członkami wspólnoty. Gr. schizma- rozłam(nie herezja) nie dotyczą różnic doktrynalnych, ale raczej tendencji ludzi złączonych poglądami politycznymi czy religijnymi. Katericho- termin na określenie pojednania zwalczających się stronnictw. W 12 ,,Chloe”- nieznana chrześcijanom - epitet Demetrii, bogini żniw - tytuł agendy handlowej , znany dobrze Pawłowi między Koryntem a Efezem. Rozłam chrześcijaństwa na ¾ stronnictwa= podział Jezusa- a to absurd W 16 – niewiele ma chrztów na swym koncie - przykład dyktowania listu sekretarzowi( przypomniało mu się) 1,17- 31- istota prawdziwej mądrości, możliwe ,ze w wierszu 17 miał Paweł na uwadze osobę Apollosa. Prawdopodobnie Koryntianie przeciwstawiali wywody Apollosa prostemu nauczaniu Pawła, co dało okazję do przeciwstawieniu pojęcia prawdziwej i fałszywej mądrości. Mądrość słowa- przeciwstawieństwo logos- dar nauczania, pojmowanego jako łaskę. W kontekście i mądrością słowa pozostaje nauka krzyża niezrozumiała dla systemów filozoficznych i nie do przyjęcia dla nich. Cytat ze ST ,, Napisane jest bowiem”- wprowadzenie cytatu. Cytat z LXX- Iz 29,14 i Ps 33,10. W 20- parafraza Iż 33,18 Badacz tego świata – Syndreteos- hapax legomenon w NT ,, świata tego” – za apokaliptyki żydowskiej w której okres oczekiwania nie jest równy mającym nadejść czasom mesjańskim. Dla Syracydesa to wprowadzenie to nie tylko okres czasu ale świat w sensie przemijania. Mdr 16,4 podobne znaczenie Mądrość – pomijająca pełna grzechu. W 21-25 – tej mądrości przeciwstawia się mądrość Boża, która zawiera naukę o krzyżu, o Jezusie ukrzyżowanym, ale człowiek nie skorzystał z tej możliwości- dlatego Bóg wybrał niezrozumiałą dla człowieka drogę śmierci krzyża. Ta nauka o zbawieniu rzez krzyż została odrzucona przez judaizm( tylko wola) i hellenizm( wypracowana myśl, filozofia, słowa). Od 26 łagodniejszy ton wypowiedzi Pawła , mądrość słowa nie jest równa logos………. dar nauczania- szczególną łaską Bożą.Kontract z mądrością- nauka krzyża. Cytat wprow. f formułą ,,jak jest napisane”- cytat z LXX w sposób dowolny ( a nie z tekstu.........) Iż 29,14 i Ps33. Paweł odwołuje się do stanu gminy w Koryncie – nie ma możnych, szlachetnie urodzonych, takich wybrał się Bóg by zawstydzić madrych. Stało się tak by nikt nie chlubił się przed Bogiem.,, Chlubić się można tylko w Panu” cytat Jr 9,23-24; 1 Sm 2-10 ………………. W Jezusie wyrażenie Pawłowe ( 164 w pismach a 36 razy w Kor). To stosunek pośrednictwa łączności, zjednoczenie moralnomistyczne(?) W 2,1-16 Paweł apostolstwo miłości krzyża(?) Po doświadczeniach w Atenach nie zawsze uczone wywody dają pożądane rezultaty teraz z nich rezygnuje. Głosi naukę o zbawieniu człowieka przez Jezusa na krzyżu. Głoszenie Ukrzyżowanego. Jest Paweł świadom zróżnicowania społecznego Achai (?) także w prowincji ( Koryncie) dlatego staje się w bojaźni, słabości, stawia teraz na moc Bożą. Lepsze skutki niż w Atenach. Koryntianie – wiarę zawdzięczają mądrości Bożej. W 6 – doskonali- przypomina rozróżnienie między pełnymi chrześcijanami a tymi którzy są nazywani w 1 Kor 3 niemowlętami. Możliwe ,że termin ten jest wzięty z misterium pogańskich, gdzie oznacza wtajemniczonych. Paweł może znał misteria pogańskie ale nie musiał tego przejąć. Jak coś przejmował to uchrześcijaniał to. W rycie pogańskim – doskonali- po obrzędzie wtajemniczeni ;a w chrześcijaństwie chrzest- uzdalnia do pełnej doskonałości przez życie zgodne z nakazami Jezusa. Nawet niedoskonałym dostępna jest mądrość Chrystusa. En misterio – w tajemnicy ( 2 raz w 2 Tes 2,7) niezależnie od znaczenia tego terminu w misteriach pogańskich. Można w Pawle 2 elementy : - do poznania misterium prowadzi droga Objawienia przez ST aż do Apostołów. - treść soteriologiczna i eschatologiczna - Ewangelia głoszona przez Pawła – rozwinięcie tej treści w oparciu o śmierć Jezusa na krzyżu i jego moralno-religijne konsekwencje. W różnych listach Paweł podkreśla różne aspekty tak pojętego misterium 1 Kor – podaje jego zarysy w stosunku do mądrości 1-7, do zadań apostoła …… i inne przejawy życia chrześcijan. Podkreśla eschatologiczny aspekt przez dodatek ku chwale naszej. Doksa – chwała u Pawła- sens eschatologiczny- stan w jakim znajduje się odkupieniu. W 8 – Jezus Panem chwały – nazwa ST i lit.apokaliptycznej(?) odnoszona do Jahweodnoszona do Jahwe. Mądrości, którą Paweł głosił nie pozna żaden z władców. Władcy tego świata – przywódcy żydowscy domagający się ukrzyżowania dopiero potem- wszelkie moce zwalczające naukę Jezusa. W 9 – formuła wprowadzenia- cytat ze ST – tak to wygląda ; ale sprawa nie jest oczywista. Paweł dowolnie cytuje ST. Trudno znaleźć taki cytat w ST. Niektórzy dopatrują się tu cytatów apokryfu ,, Apokalipsy Eliasza” Hieronim się z tym nie zgadza. Dziś nie znamy źródła tego cytatu, może Iż 64,3 + Jr 3,16. treść jest oczywista- szczęście eschatolog. które ma być udziałem chrześcijan przewyższa ludzkie możliwości poznawcze. W 10- 16- Paweł stwierdza, że tą niedostepną dla innych prawdę objawił Bóg przez Ducha Swojego i jest ona dostępna tym, którzy Duchem w życiu się kierują. Paweł wraca do myśliprzekazuje Paweł naukę w słowach, których nauczył się od Ducha Świetego. 3 Objawy …………… Koryntian. Nawiązując do podziału ludzi z poprzedniego rozdziału- żyjący pod wpływem Ducha Świętego i na tych którzy kierują się sferą zmysłową. Paweł próbuje określić postawę Koryntian. Odmawia im miana ……………- przysługuje w pełni chrześcijanom, ale nie są też……………………….- cieleśni to jest dobitniejsze i nieco łagodzące. W 1 ………………… Ikos- oznacza etyczną albo dynamiczną relację do terminu sarks, ten kto żyje , karta saskawg ciała to słowa w w. 3 ( bo jeszcze jesteście cieleśni) Wzmianka o nienawiści- wskazuje też na cielesność Koryntian. Przypomina to Mdr 9,4-15. Wyraz niedojrzałości Koryntian- napijajniemowlęta potrzebują mleka- pokarmu dziecięcego W 3 postępowanie wg ludzkich zasad – niedojrzałość chrześcijan W 4 też to podkreśla To główny motyw 1 Kor Odwoływanie się do tej czy innej osoby ( Apollos) pozbawienie wszelkiej podstawy, bo oni są jedynie sługami, dzięki którym Koryntianie przyjęli wiarę. ,, Uwierzyliście” - aluzja do niedawnego nawrócenia się Koryntian ,,kyrios”- Pan a nie Bóg Metafora ogrodu- przyrównanie do pracy apostolskiej. Działalność Pawła i Apollosa to tylko etapy rozwoju gminy Korynckiej i dlatego ich działalność wyraża się w czasie aoryście. Nieustanna działalność Boga – imperfectum W 7 relacja obydwu do Boga i wzajemna relacja siejącego i zbierającego, którzy powinni Stanowic jego (?) Bóg oceni wkład pracy jednostek. Dalej – synergoj- współpracownicy , pomocnicy ( Rz 16, Flp 4), georgion- rola- to …………..NT Oikodone- budowanie – proces kształtowania chrześcijańskiej wspólnoty to aż do w 17 W 13 – wkład poszczególnych ludzi w działalność apost. Działalność każdego z nich będzie jawna w dzień sądu. ,, Dzień”-od 8 w.pne – dzień Pański Ogień W 15 – teol. dogm..- podstawa nauki o czyśćcu, różne interpretacje Ojcowie greccy – to kara wieczna; ,,ocaleje”- to nie będzie zbawienie, ale będzie zachowany by ponieść karę wieczną.. Orygenes – kara przejściowa po której zbawienie. Sobór florencki ( 1239/41) dyskusja na ten temat. Jedni za Chryzostomem inni za Orygenesem. Czy to dowód na istnienie czyśćca? Możliwe ,że to aluzje. Wywód o winnicy i fundamentach- posłużył Pawłowi jako tło do powrócenia do rozłamu w Koryncie. Nawiązanie do metafor o budowaniu – chrześcijanie – świątynia a Bóg( w 16).Później – 1Kor 6,19- poszcz. Chrześcijanie- świątynie. Naos ( miejsce święte świętych- tu tylko arcykapłan) a nie heron ( cały teren świątyni) Obraz świąt- do wspóln. Do której mieszka Duch Święty. Za profanację świąt- śmierć Rozłamy – naruszenie jedności świątyni 18- 23 Paweł zbiera naukę o mądrości i naturze apostolstwa, którego niewłaściwe rozumienie rozłamy W 15 – Hi- nie z LXX ale z tekstu masoreckiego ( hebr.) Dalej- wolność chrześcijan- źródłem Jezus. 4 Nawiązując do jedności Kościoła w 3 rozdz. na podstawie budowania, przechodzi Paweł do funkcji. Są one sługami Jezusa i szafarzami tajemnic Bożych. Na określenie pojęcia sługi- nie diakonos ale hiperetes. To słowo oznaczało wioślarzy na niższym poznaniu stawi.(?) statków a nie w NT- w znaczeniu głosicieli np. Łk 1,2 ; 4,20 i Dz 13,5 Inne słowo oikonamos- władacz- to w starożytności zarządzający dobrami, będącymi własnością innych. Nie mógł on nie postanawiać bez wiedzy pana. Ap.- władacze tajemnic boga. Misteriom- przeważnie w liczbie poj. Liczba mnoga oznacza całość pouczeń zwartych w nauce Jezusa. Należy wykluczyć wszelkie odniesienia do misteriów kultycznych w świecie politeistycznym. Konieczny warunek na ……- wiernośc w stosunku do otrzymanych zleceń. Widocznie Koryntianie zarzucali Pawłowi brak wierności, skoro nawiązuje on do pochopnych sądów ludzkich, obojętnie przez kogo wydawanych ( pojed. Koryntianie czy Trybunał ludzki). Paweł używał słowa hemera- dzień w znaczeniu sądu, trybunału ludzkiego. W oparciu o 1 Kor 4,4 Sobór Trydencki wyjaśnił i teol. uzasadnił podstawy chrześcijańskiej pokory i niepewności siebie gdy chodzi o problem zbawienia człowieka( sąd Boży). Z jednej strony wolno człowiekowi pokładać nadzieję w miłosierdziu Boga, zasługach Jezusa i skuteczności sądu. Z drugiej strony trzeba pamiętać człowiekowi o własnej słabości, która nie pozwala na absolutną pewność co do stanu łaski w człowieku. Ostatnim sędzią człowieka jest Bóg, choć sumienie teraz człowieka nic nie wyraża. Wskazania dotyczą w stosunku do Ewangelii odnosi Paweł do siebie i Apollosa. Używa Wulgaty w 6 – metaschematiza- czas zmienić formę , zmienić układ, ułożyć inaczej. W LXX ten czas 2 razy w Mch 9, 22 a w NT tylko u Pawła w różnym kontekście – czyli różne znaczenie. 2 Kor 11,13- fałszywi apostołowie, dalej -szatan jego sługi. Flp 3,21 Idea przemiany ciała uniżonego w ciało chwały. W retoryce – czynić aluzje , stosować teorię do konkretnych przypadków. Paweł pewnie to ostatnie znaczenie uwzględni. ,, nie wykraczać ponad to co napisane” przypomina aforyzmy mędrców greckich- wzorem ludzi tak postępuj- Paweł i Apollos. Pycha zdaniem Pawła jest źródłem rozłamów w Kościele Korynckim. Dalej Paweł nie kwestionuje uzdolnień jednostek ale chce ukazać wszystko we właściwych rozmiarach. W 9-13- Paweł ironizuje- przeciwstawia przy pomocy kontrastów samozadowolenia Kor – trudom Apostołów .Apostołowie na śmierć skazani w NT to hapax legomemnon. W LXX wizyty na określenie skazańców , których ciała lwom na pożarcie- widowisko dla świata aniołów i ludzi, kto przeżywa- zasięg kosmiczny- bo świat, aniołowie i ludzie to cały kosmos Pracą fizyczną zarabiali na własne utrzymanie 1 Kor 5-6 Paweł omawia pewne konkretne grzechy Koryntian, rozdział 5 – kazirodztwo, rozdz. 6 , 1-11 szukanie sprawiedliwości przed sądami pogańskimi, 12- swoboda obyczajów. Do Pawła dotarły zapewne wiadomości, że jakiś chrześcijanin dopuścił się kazirodztwa . Określenie nie matka ale żon, kobieta . Chodzi nie o grzech z matką ale z macochą. Tego rodzaju występek zasługiwał na potępienie już w ST Kpł 18,8 – ukamieniowanie. Poganie też to potępiali. Niektórzy Koryntianie – chrześcijanie – nie usunęli tego grzesznika spośród siebie. Czemu Paweł musi interweniować osobiście a nie za pośr. Przełożonego wspólnoty. Tolerancja na podstawie prawa ST- dopuszczano takie związki gdy pierwsza strona- pogańska ( ale nie jak oboje żydami) a w małż. mieszane w diasporze często. Paweł domaga się potępienia mężczyzny a nie mówi nic o macosze( a zwykle potępiano za takie związki kobietę) Czyżby chodziło tu o pogankę- więc to dla Żydów nie było to takie zło. 5 powraca do tego tematu. Koryntianie winni w łączności z Pawłem wydać takiego Szatanowi .Paweł mówi równocześnie o trosce o ducha w oczekiwaniu o na dzień sądu. Gradacja kary ,,na zatracenie ciała” tu w 5 1 Tm 1-20 chodzi o uleczenie winnego, zniszczenie w nim namiętności a nie jego samego. Możliwe ,ze chodzi tu o koncepcje ST – np. Księga Hioba, próba ciała. Do wykonania zadania powinno zmobilizować przekonanie,że odrobina kwasu, zakwasza całe ciasto. Idea kwasu znana w ST. Tolerowanie zła – grozi konsekwencjami dla całego Kościoła. Kwas i ciasto- zrozumiałe na tle ST Paschy. Żydzi nie zdążyli zakwasić chleba, na pamiątkę tego żydzi spożywali chleb niekwaszony. Rytuał : 13/14 Nisan – usunięcie chleba kwaszonego ( nawet okruchy) , popołudniu- ofiarowanie baranka w Świątyni spożywanie tylko chleba pnaśnego. Wiele aluzji do tego; zachęta do powrócenia zła i przewrotności W 10- 12 wyjaśnienie o jakich ludziach Paweł myślał, jakich unikać , dotyczy to głównie chrześcijan. Paweł nie ma prawa sądzić tych którzy są na zewnątrz- oni pod osąd Boży , Pwt 17,17 wezwanie do usunięcia zła, katalog występków. 1 Kor 6- potępienie szukania sprawców przez chrześcijan przed trybunałami pogan. Takie spory powinni rozwiązać ,,święci”- czyli chrześcijanie a nie poganie. Święci będą sędziami tego świata, chrześcijanie będą sądzić świat . Sądzić – odnosi się prawdopodobnie do czasów eschatologicznych Mdr 3,8 – podobnie.My ludzie będziemy sądzić aniołów. Paweł nie mógł tu mieć aniołów w sensie świętym, Jan Chryzostom i inni – chodzi o aniołów złych ( 1P 2,3)Takie wyjaśnienia przyjmują jeszcze niektórzy ale wielu innych na to się nie zgadza bo gr słowo…………- nigdy nie występuje bez dodatkowych określeń na oznaczene demonów. Paweł na pewno nawiązuje do znanej w ST ,, idei o udziale pobożnych i świętych w panowaniu Mesjasza nad narodami i duchami ( złymi) Mdr 3, Dn7, Iz24. Chrześcijanie zjednoczeni z Jezusem będą uczestniczyć w Jego potędze, chwale i sądzie. Nie wiadomo o jakich aniołów i demonów chodzi W 5 Paweł zachęca do pojednania i rezygnacji z drogi sądowej. Uzasadnienie czemu warto przebaczać bliźniemu a nie iść do sądu 1 Kor 6,6-11 podstawa o jurysdykcji Kościoła ( wg niektórych) Te wskazówki Pawła miały charakter przejściowy. 1 Kor 6, 12-20 obraz upadku Koryntian po to by skłonić do większej wyrozumiałości w stosunku do innych będą do znoszenia krzywd. ,,Wszystko mi wolno” polemika z rozpowszechnionym poglądem, że rozpusta jest dla ciała tym czym dla żołądka pokarm. Grzeszyć przeciw ciału – odzierać ciało z jego nadprzyr. działania. Inne grzechy są poza ciałem , bo nie odgrywaja tak ciała od duchowego przeznaczenie W 19 ciało – świątynia Ducha Świętego. Mamy chwalić Boga bo jesteśmy nabyci za wszelką cenę 1 Kor 7 Tu zaczyna się 1 część 1Kor, nauka o małżeństwie i dziewictwie, odp. na konkretne pytania Koryntian. Koryntianie- zbyt gorliwi- korzystanie z praw małżeńskich- złe, Paweł to potępia, mówi o prawach męza i żony- przeczytać z ksiażki 1 Kor 7,10-11 W 12 małżeństwa mieszane- zawarte gdy oboje byli niewierzący i w czasie trwania małżeństwa jedno się nawróciło. Wg nauki chrześć. Osoba , którą ta druga strona rzuciła bo się nie nawróciła, taka osoba może zawrzec ważny związek małżeński ale chrześcijanom nie wolno zainicjować rozwodu. Niektórzy Paweł nie mówił, że taka osoba może ponownie zawrzeć związki małżeńskie , zgadzał się tylko na separacje. W 25 Paweł wstawił tekst , który na pozór nie jest związany z tematyką małżeńską ,,stan społeczny” ( w 17-24). Paweł zachęca do pozostania w takim stanie w jakim zostało człowieka w Bożym powołaniu. W 17 potwierdza związek Dalej nauka o niewolnictwie. Problem – przetłumaczenie tego wersu 21 Biblia Tysiąclecia zachęta do zadowolenia się stanem niewolnika i dobrego spożytkowania tego stanu do czegoś wyższego- zapoczątkował to Jan Chryzostom inni ,, zostałeś wezwany będąc niewolnikiem ale jeśli chcesz stać się wolny- skorzystaj z tego” czasownik skorzystaj odnosi się do wolności czy do niewoli za wolnością- bliskość gramatyczna Paweł podkreśla naturalne dążenie człowieka do wolności, ale to nie ma wielkiej wagi , bo chrześcijanin- niewolnicy Jezusa 23- nie bądźcie niewolnikami ludzi 1 Kor8- sprawa spożywania mięsa zajmuje się Paweł w rozdziale 8-10 - zasadniczo może spozywać chrześcijanin pokarmy mięsne złożone bożkom pogańskim ale powinien się od tego powstrzymać jeśli za tym przemawia korzyść bliźniego. Poganie składali ofiary bożkom- część spalona część jedzona- uczty w domach lub świątyniach pogańskich, rodziny nie nawracały się zawsze całe . Nie zawsze wiedza wystarcza, czasem trzeba kierować się miłością- to główna zasada. Nie ma problemu w spożywaniu tego mięsa ofiarowanego bożkom, bo bożków nie ma, ale są ludzie którzy mogą myśleć , że Bożkowie ą i jedzenie tego mięsa powodowałoby zgorszenie- wtedy nie jeść. 1 Kor 9- fragmenty z książki – 9,5 Przykład bezinteresownej miłości Apostolskiej. Zdaniem niektórych – to nie nawiązanie do 1 Kor8 ale powrót do 1 Kor 1-4, czyli ten rozdział mógł nie być od razu włączony o tego listu , ale to tylko hipotezy. Wskazuje na siebie jako przykład organizowania praw dla dobra innych. Szczególna sytuacja w Kościele Korynckim – powód tego rozdziału . Odwołując się do godności Apostolskiej. Która opiera się na fakcie objawienia Jezusa pod Damaszkiem. Paweł wylicza to do czego ma prawo, z czego mógłby korzystać by pokazac , ze dla dobra innych warto z przywilejów rezygnować. 9,5- żona Diakonisa? Słownictwo sportowe: · igrzyska urządzane na cześć Posejdona co 2 lata na wiosnę · igrzyska olimpijskie 1 Kor 10 – ciąg dalszy przestrogi przed udziałem w ucztach pogańskich i uzasadnienie. Stawiając siebie za wzór wolności Pan troszczy się o to, by sam nie został odrzucony. - c.d na podstawie rozważań historycznych. Opis wyjścia Izraelitów z Egiptu i pobyt na pustyni Synajskiej „nasi ojcowie” - większość wspólnoty Koryntu – judeochrześcijanie ale wiadomo że Kościół w Koryncie to byli głównie poganochrześcijanie. Sformuowanie to – kształtowanie się stosunku chrześcijan do ST. Paweł ukazuje Izraelitów jako duchowych przodków chrześcijan, niezależnie skąd się wywodzą. Paweł powołuje się na formułę „chrztu w Panu”. Zjednoczenie Izraelitów z Mojżeszem było analogiczne do zjednoczenia chrześcijan z Chrystusem w chrzcie. Mojżesz jest tu figurą Jezusa. Obłok – symbol obecności Boga w człowieku ochrzczonym (jak u Żydów) Morze – biblijny symbol wody chrztu Pokarm, duch, napój, skała – Chrystus Manna, woda – symbole Eucharystii (J 6) Wędrująca skała duchowa – nie pochodzi z tekstu biblijnego ale z legendy rabinistycznej wg której skała towarzyszyła Izraelitom w ich wędrówce przez pustynię. Paweł odwołując się do tej legendy chce powiedzieć, że Jezus, Syn Boży był źródłem ocalenia dla Izraelitów. O uczestnictwie Chrystusa w dziejach świata przed Wcieleniem mówi Ap 13, 8. Paweł przytacza te fragmenty by były dla nas przykładem rozstrzygającym (w 11 powrót do myśli). W 6 i 11 – wydarzenia biblijne to nie tylko przykłady jak dzieła filozofów ale przede wszystkim zapowiedź rzeczy przyszłych. Chrześcijanie mają wpatrywać się w owe wydarzenia by lepiej rozumieć te, w których uczestniczą. Lb 32 Lb 16, 21-25 1 Kor 10, 14 – powrót do udziału w ucztach bałwochwalczych. Paweł ostrzega przed bałwochwalstwem – mają unikać wszystkiego z tym związanego. Udział w ucztach świątecznych jest nawet dla tych uświadomionych związane z bałwochwalstwem i związane z kontaktem z bóstwem jak chrześcijanin w Eucharystii wchodzi w kontakt z Jezusem. Uczta – kielich, błogosławieństwo i łamanie chleba. Uczestnictwo – koinonia – wspólnota Eucharystia łączy też ludzi między sobą do tego stopnia, że stają się jednym ciałem. „Znaczenie pros kairon” w: „Słowo pojednania” red. J. Warzecka Na przykładzie Izraela wg ciała Paweł ponownie pokazuje że zachodzi ścisła łączność między składaniem, a spożywaniem ofiary. Zarówno ofiarnicy jak i biesiadnicy wchodzą w kontakt z demonami, a to dla chrześcijan jest nie do przyjęcia. Szereg praktycznych wskazówek: Czy wolno brać udział w ucztach pogańskich na terenie świątyni? - Odpowiedź jasna – nie, bo gorszy się innych. Czy można nabywać na targach mięso sakralne? - tak Czy można przyjmować zaproszenia na uczty w domach pogan, w czasie których spożywa się mięso sakralne – tak, ale gdyby ktoś z obecnych zwrócił na to uwagę – zaprzestać. Paweł – wzór 1 Kor 11 – poświęcony porządkowi na zebraniach liturgicznych 1 Kor 11, 1-16 1 Kor 11, 2-16 – czy to tekst Pawła? - połowa uważa że tak, połowa że nie. Ten tekst jest sprzeczny z tym w rozdziale 14 – kobieta nie może się modlić. Paweł chwali, że chrześcijanie się do niego przyznają i szanują tradycję (pouczenia i nakazy dotyczące wspólnoty chrześcijańskiej). Kobieta może się modlić w Kościele – trzeba wziąć pod uwagę Sitz im Leben. Ten tekst dotyczy nie tylko kobiet ale też mężczyzn. Nakaz nakrywania głowy – sięga korzeniami judaizmu Na początku – tylko w czasie ślubu Potem – kobieta wszędzie wychodzi z zakrytą głową i twarzą – bo inaczej rozwód! Na początku – hierarchiczny porządek: 5. Bóg 6. Jezus 7. mężczyzna 8. niewiasta Relacja między 1 Tes 4, 15-17 i 1 Kor 15, 51-52 w „Żywe Słowo Boże i skuteczne” W-wa 2001 (dzieło zbiorowe) 1 Kor 11, 17-22 11, 17n – wprowadzenie w tematykę nadużyć sprawowania kultu w Koryncie. Fragment poświęcony tzw. Agapom, ale to słowo nie zostało tu użyte. Nazwa ta – wspólne spożywanie pokarmów w Kościele, co miało być wstępem do Eucharystii Agapy wyprzedzały Eucharystię, łamanie chleba. Choć na wschodzie – odwrócona kolejność 11, 18nn – te agapy miały miejsce Paweł wraca do rozłamów w Kościele Korynckim – na zebraniach liturgicznych one nie przystają. 11, 19 – przypomina Mt 19, 7 Trudno powiedzieć na podstawie 11, 17-22 czy Paweł występuje przeciw nadużyciom związanymi z łączeniem sprawowanych Eucharystii i agap, czy Paweł występuje przeciwko ich łączeniu. 1 Kor 11, 23-26 – IV opis ustanowienia Eucharystii Dziś uważa się że ten opis jest jednym z najstarszych lub najstarszy. Zbliżony jest on do formy Łk. „Co otrzymałem i przekazałem” Nie należy myśleć że Paweł otrzymał nowe objawienie na ten temat lub że to nawiązanie do wizji pod Damaszkiem. „Czyńcie to na moją pamiątkę” Nawiązania do baranka paschalnego (Wj 12, 14) wskazują na akt liturgiczny różniący się od tylko wspomnienia tym, że ma być to ciągle uobecnianie. Eucharystia – nieprzerwana realizacja śmierci Jezusa w sposób sakramentalny, który w stosunku do Boga jest przypomnieniem zasług tej śmierci zastępczej a w stosunku do wiernych jej powtórzeniem w sposób bezkrwawy ale rzeczywisty i sakramentalny. Z opisu wynika, że to ofiara i sakrament, a jednocześnie misterium skoro ma wszystkie elementy, z tym pojęciem związane. · odwołanie się do faktu · jego przeżywanie za pomocą słów, gestów, akcji rytualnej oraz łączności z Chrystusem przez spożywanie Jego Ciała i Krwi, a także wzajemnej łączności. Dlatego – potrzeba należytego przygotowania do Eucharystii. Nie ma konkretów – co to za przygotowanie. Zachęca się adresatów do dokładnego badania siebie, by nie sciągnąć na ziemię kary Bożej. 1 Kor 12-14 – omówienie charyzmatów – darów Ducha Świętego To było ważne dla zebrań liturgicznych w pierwotnym chrześcijaństwie. Gdzie działalność Ducha Świętego tam szczególnie intensywne formy, nie zawsze dla nas zrozumiałe. To charyzmatyczny okres w życiu Kościoła. Ale nie miało to zastąpić hierarchii. Zachodziła obawa nadużyć wpływających negatywnie na jedność organizacyjną Kościoła. Pneumatikon – słowo na określenie tych darów. Z samej nazwy gr. - związane są one z łaską – charisma – charis. Są różne rodzaje łask: o uświęcające – bo nie są udzielane ze względu na zasługi osoby, ale dla dobra ogółu, wspólnoty o gratiae gratis date – łaski dawno dane Paweł używa „nie chce żebyście nie widzieli” - dla podkreślenia czegoś ważnego. Aluzje do stanów ekstatycznych pogan w świątyni. 12, 4-6 – kryterium odróżnienia prawdziwych charyzmatyków od oszustów. Trójca – w odwrotnej kolejności – źródło charyzmatów. 12, 28-30 – lista 9 darów – lista jest też w Rz 12, 6-8; Ef 4, 11 w sumie 18 różnych charyzmatów. Dar rozróżniania duchów – rozróżnianie prawdziwych charyzmatów od fałszywych Dar języków – przemawianie w ekstazie językiem niezrozumiałym dla innych 12, 12-31 – porównanie społeczeństwa wiernych do ludzkiego ciała – chrześcijanin – Ciało Chrystusa. Pius XII – Kościół jest Mistycznym Ciałem Chrystusa Wyliczenie charyzmatów Kor 13 - Hymn o miłości Dar przewyższający wszelkie charyzmaty, utwór poetycki, zestawiany z Psalmami lub fragmentami Pieśni nad Pieśniami. Widać związek między pawłową koncepcją miłości a jego wiedzą o ziemskiej egzystencji Jezusa. Gdyby „miłość” zastąpić „Jezus” - to opis ziemskiej egzystencji Chrystusa. Kor 14 - zasady korzystania z charyzmatów. Dar proroctwa – przewyższa dar języków Dar języków podobny do daru glossolaliów u Łk Przedmiotem nie jest nauczanie ale wysławianie Boga. Polegał na posługiwaniu się językiem artykułowanym, zrozumiałym dla niektórych ludzi z najbliższego otoczenia. Sprawcą obydwu darów – Duch Święty. Istnieje różnica w darach opisywanych przez Łk i Pawła: u Łk – ludzie rozumieli słowa u Pawła – mowa charyzmatyków niezrozumiała, bez wyjaśnienia Kor 15 Dlaczego Paweł najdłuższy fragment 1 Kor poświęca prawdzie o zmartwychwstaniu? O ile w religii izraelskiej zagadnienie to w skutek negacji faktu zmartwychwstania przez saduceuszy była dość szczegółowo roztrząsane, a w późniejszym judaizmie dotyczyło formy i powszechności zmartwychwstania o tyle ta idea w hellenizmie powodowała poważne opory (por Dz 17, 32; Dz 26, 23). Koryntianie pewnie nie pytali o to, ale Paweł mógł wiedzieć o takich trudnościach (1 Kor 15, 12) I fragment – fakt zmartwychwstania i świadectwo Apostołów Cały ten fragment – streszczenie kerygmatu z najbardziej zasadniczymi cechami nauczania: · śmierć Jezusa · złożenie do grobu · zmartwychwstanie · ukazanie się Apostołom · ukazanie się Pawłowi To, co głosi Paweł nie pochodzi od niego, ale głosi on prawdę przyjętą z tradycji. 15, 3-6 – jeden z najstarszych fragmentów katechezy Apostolskiej. Możliwe, że w tradycji Apostolskiej znano jeszcze inne zjawienie się Jezusa zmartwychwstałego niż zanotowano przez Ewangelistów. W 15, 6 – por. Mt 28, 16-17 – trudności z identyfikacją 15, 12 – kolegium apostolskie a nie dokładna liczba Paweł odwołuje się do wydarzenia pod Damaszkiem. Paweł ma na uwadze nie tylko porządek chronologiczny wydarzeń ale także godność (15, 9) Chrystofanie wyliczone by potwierdzić wiarygodność zmartwychwstania. Dzięki łasce Paweł nie gorszy od Apostołów. 1 Kor 15, 12-34 – wniosek o zmartwychwstaniu ciał Gdyby przyznać rację tym którzy twierdzą, że nie ma zmartwychwstania ciała to trzeba by uznać, że Jezus nie zmartwychwstał a to był główny temat nauczania Apostolskiego. Daremny byłby trud Apostołów i nasza wiara. Od 15, 20 – sytuacja człowieka po oczywistym dla Pawła fakcie zmartwychwstania Jezusa Jezus – zmartwychwstaje jako pierwszy (Kor 1, 1 – Jezus – przewodnik zmartwychwstania. Paweł wskazuje na podobieństwo z Adamem, który pierwszy umarł. Posługuje się on także metaforą z języka wojskowego oraz językiem funkcjonariuszy państw. Wtedy paruzja – przybycie cesarza. Triumfalne wejście Jezusa – początek nowej ery; zniszczenie panowania, władzy i mocy. Te 3 terminy – niekoniecznie złe potęgi. Jezus będzie wyniesiony ponad wszystkie potęgi świata (Rz 8, 38-39). Ps 110, 1 Paruzja Jezusa zniszczy nawet śmierć: Iz 25, 8; Oz 13-14 Ps 8,7.29 „Chrzest za zmarłych” (1 Kor 15-29) w: „Miłość jest z Boga” Ferstschrift dla x. Łacha red. Wojciechowski (W-wa 1997 s. 403-460) 1 Kor 15, 32 – przekonanie o zmartwychwstaniu jest dla Apostołów bodźcem do znoszenia różnych trudności z jakimi borykają się w pracy misyjnej. Walka Pawła z dzikimi zwierzętami w Efezie. To zdanie chyba jest metaforą, bo apostoł swoją walkę z trudnościami w apostolstwie porównuje z walką ze zwierzętami. Lista cierpień i niebezpieczeństw z 2 Kor 11, 23-33 Brak wzmianki o rzuceniu Pawła dzikim zwierzętom. Paweł – obywatel rzymski – nie mógł tak zginąć 1 Kor 15, 35 – co będzie z ciałem po śmierci Odradzanie się ziarna – symbol zmartwychwstania ludzkiego ciała. Dalej – ciała niebieskie i ziemskie. Ojcowie Kościoła: niebieskie – ciała świętych, ziemskie – ciała grzeszników ... ale to nie koniecznie tak. Dalej – opis przymiotów ciała zmartwychwstałego. 1 Kor 15, 45 – por. Rdz 2, 7 – dalej komentarz Pawła 1 Kor 15, 47-48 – teoria 2 Adamów – prototyp 2 odmiennych typów ludzi Mowa o tych, których paruzja zastanie przy życiu. Przemiana ich ciał – tajemnica. 1 Kor 15, 51-52 – w artykule ... LIST DO GALATÓW Zagadnienia introdukcyjne Adresaci i czas powstania Z tytułu i treści wynika, że adresatami listu byli mieszkańcy Galacji. Problemem jest dwuznaczność terminu Galaci · Północna = właściwa · Południowa = Prowincja Rzymska Chodzi więc o więcej gmin chrześcijańskich, których liczby nie znamy. Nie wiemy na ile tez były narażone na prześladowania. Starożytna Galacja ~ dzisiejsza Turcja Jej mieszkańcy -> Celtowie którzy w III w. BC osiedlili się w Azji Mniejszej. Przejęli język i kulturę grecką. Prowincja Rzymska = określenie szersze niż Galacja Południowa. Obejmuje kilka mniejszych prowincji, w tym Galację Właściwą. W Galacji Północnej Paweł był podczas II i III Podróży Misyjnej. Odpowiedź na pytanie do której Galacji pisał = jest ważna dla określenia daty powstania listu. · Przy założeniu że do Galacji Pd. Można przypuszczać, że powstał po I Podróży M., czyli około 49 roku( było by to wtedy najwcześniejsze pismo NT · Przy założeniu, że do Pn. data powstania przesuwa się wtedy na po II lub III Podróż M., czyli po 52 lub 57 r. Do połowy XVIII w. opowiadano się za Galacją Pn. (właściwą). Druga połowa XVIII wieku do teraz, że Galacja Pd. (tak uważa większość komentatorów) Okoliczności, czas i miejsce powstania Nie dowiadujemy się z listu jak Paweł dowiedział się o kryzysie Kościoła w Galacji. Wiemy że był to kryzys doktrynalny. Ga 1,8 – głoszono inną ewangelię Nie obyło się bez ataków na autorytet Pawła (Ga 5) Zamęt wprowadzali ludzie z zewnątrz a Galaci byli za mało odporni(1,6; 3,1; 4,7; 6,12) Fakt wysłania listu zamiast osobistego udania się świadczy o tym, że Paweł jest w nie małej odległości gminy a czas naglił. List = groziło wielkie niebezpieczeństwo, a także gniew spowodowany podstępnym oddziaływaniem. Czas Powstania 1. Poł. Galacja = list powstał w Antiochii. przed tzw. Soborem Jerozolimskim (Paweł nie wspomina o dekrecie soborowym). Ta teoria nie ma dziś zwolenników. 2. Pn. Galacja = List powstał w Macedonii w roku 57 ( lub 54 = Efez) Po dwukrotnym pobycie w Galacji ( II i III podróż misyjna) Następnym spotkaniem Pawła jest list(57 r.) Podobieństwo w tematyce do Rz -> te dwa listy powstały w tym samym czasie. Podobieństwo Ga do 2 Kor 10-13 -> wskazuje na niewielką odległość czasową 1 Kor 16,1 –przeprowadzenie zbiórki = przykład Galacji Ga 6 17 – nawiązuje do 2 Kor 1,8-10 i 4, 7-18 = prześladowanie w Efezie Autentyczność Było powszechnie przyjmowane. Przeciwnicy dopiero w XIX wieku. W ostatnich latach O’Nail = Ga nie całkowicie Pawłowe. List została przeredagowany w celu przystosowania treści do sytuacji wspólnoty w I w. Kopista nanosił poprawki i glosy. Za autorstwem Pawłowym: - św. Ignacy Antiocheński - Polikarp · Justyn · Marcion · Fragment Murartoriego Przeciwnicy Pawła w Galacji Paweł mówi w 1,7 i 5,10 że wprowadzają wiele zamieszania, że chcą przekręcić Ewangelię Chrystusową. Podburzają Galatów 5,12 Nieszczerzy w postępowaniu – chcą przywiązać wiernych do siebie. Nie określa ich bliżej. Ogólna charakrterystyka: · Judeochreścijanie · Poganochrześcijanie · Chrześcijanie Judaizujący i pod wpływem gnostycyzmu · Paweł nie wiedział kim oni są Bp. Romaniuk uważa, ze najlepsza wydaje się być hipoteza o judeochreścijanach · nakłaniali do zachowania Praw · zachęta do “zachowywania świąt, dni i nowiu” ( kalendarz żyd.) · Zarzut o ludzkim pochodzeniu Pawłowego apostolatu x. Szymanek = najlepiej się nie zajmować tym z kim Paweł walczy należy przyjąć że to żydzi(prozelici). Nawróceni ale przywiązani do Świątyni Podróże do Jerozolimy w świetle Ga i Dz W Ga Paweł był w Jerozolimie 2 razy. Zanim się spotkał z pozostałymi apostołami I = Ga 1,18 II = Ga 2,1nn Trzecia w Dz: Dz 9,26 – pierwsza wizyta nieznanego Pawła w Jerozolimie II Podróż M. = dostarczenie jałmużny do Jerozolimy Dz 11,29nn 12,25 = powrót Trzeci kontekst to podróż spowodowana zatargami Dz 15,1-3 Dlaczego Paweł nie wspomina o swojej podróży soborowej? Uchwały soborowe – ustępstwa na rzecz żydów Paweł walczył z przyjmowaniem judaizmu przed chrześcijaństwem. Dlatego pominął Tematy teologiczne w Ga Nie ma usystematyzowanej teologii trzeba ją wydobywać. Paweł wyciąga wnioski teol. z doświadczeń duszp. Teologia usytuowana w życiu. Wnika z życia. Chrystologia: · Chrystus zmartwychwstały Syn Boży · Bóg objawił się Pawłowi pod Damaszkiem · Bez Pawłowego uniwersalizmu chrześcijaństwo skazane na bycie sektą żydowską · Już nie ja żyję lecz żyje we mnie Chrystus – Utożsamienie Pawła · Chrystus objawia mu ew. o zbawieniu · Zbawcza rola męki Chrystusa Bóg Ojciec: · Oglądamy przez pryzmat Chrystusa Ga1,1 · Zależność Syna od Ojca · Inicjatyw zbawcza pochodzi od Ojca · Posłuszeństwo syna woli Ojca Pneumatologia: · Duch Syna Bożego Ga4 · Nierozdzielna jedność z Synem · Żyjemy dzięki Duchowi · Postępujemy dzięki jego wskazaniom Wiara: · odpuszczenie grzechów i przybrane synostwo – dzięki wierze niezależnie od Prawa · otwarcie się na ew. aktem wiary · pójście za Bogiem – Aktem wiary charakteryzującym się posłuszeństwem · Wiara utożsamiona z objawieniem Chrystusa · Wiara nie tylko treścią doktrynalną – rzeczywistość ubogacająca człowieka, czyniąca go dzieckiem Boga · „żyję w wieże Syna Bożego” · Żyć wiarą = zjednoczenie z Chrystusem · Wiara usprawiedliwia i daje wolność · Dotychczasowa uległość Prawu i kult pogan – niewolą uświadamiała człowiekowi istnienie w nim zła ale nie dawała mu sposobu uwolnienia się · 5,1 – Chrystus wyprowadził nas z niewoli do wolności · konsekwencją wiary jest chrzest-> zanurzenie i przyobleczenie Chrystusa Ga nie rozwija Eklezjologii ale myśl o zjednoczeniu ludzi uzasadnia ideę uniwersalizmu i powszechność Kościoła Egzegeza: Ga 1,1-5 Polemika z adresatami i zwodzicielami Uważano że Paweł jest Apostołem niższej kategorii Ga 1-2 omawia apostolat Paweł wskazuje na źródło swojego apostolatu ->Chrystus Apostołem może być ten kto ma łączność ze Zmartwychwstałym Chrystus posłał go po to by głosił ewangelię Wspólnota Ga nazwana Kościołem tzn. że zdrada nie była całkowita – pozostały zdrowe elementy Pozdrowienie przybiera formę liturgiczną –źródłem formuł kult ST , gdzie błogosławieństwo było ważną czynnością (Lb 6,22-27; 1Krl 8,14) Błogosławieństwa mógł dopełnić człowiek z autorytetem- Paweł go posiada Ga1,4 – doktryna Chtystus-Zbawiciel = Paweł wskazuje na krzyż jako na miejsce odkupienia człowieka. Źródłem jest wola ojca. Celem uwolnienie człowieka od zła. Mówiąc o ofiarowaniu się za nas używa didomi ≠ paradidomi didomi= użyte w 1 Kor 15,3 Ga 1,6-9 Prawdziwość głoszonej przez P. ewangelii „tak szybko” = szybko po głoszeniu przez Pawła pojawili się inni głosiciele innej ewangelii 6-8 Jest tylko jedna Ew. – autorytet Chrystusa Inność nie dotyczy sposobu głoszenia ale istoty. Zbawianie człowieka przez Boga Paweł ma pewność że to co głosie jest prawdziwą Ew. „my” = podkreśla autorytet apostolskiej działalności. Przynależność do grona ap. (niektórzy mówią że to po prostu liczba mnoga w piśmiennictwie) 8-9 tych którzy głoszą inną Ew. Paweł grozi anatemą- przekleństwem Anatema-(gr.) dar złożony do dyspozycji bóstwa Tutaj użyte w znaczeniu hebr. Herem- osoba bądź rzecz którą przeznacza się Bogu przez jej wyniszczenie. Kpł 27, 28 Judaiam – To było wyłączenie z synagogi. To przejęło chrześcijaństwo. 1,10-2,21 Paweł Apostołem Paweł wskazuje na wydarzenia z życia Otrzymał Ew. w Objawieniu. 1,11-24 Tak otrzymaną Ew. potwierdzili Apostołowie Nawet konflikt Paweł- Piotr = potwierdza jego Ew. Paweł nie szuka uznania u ludzi. Głoszona przez niego Ew. nie jest od nich zależna. Otrzymał ją od Boga Nie wiemy zbyt wiele o pobycie Pawła w Damaszku ale domyślamy się, że Ananiasz mógł mieć wpływ na Pawła. Dodatkowo Paweł pewnie wiedział coś o Jezusie. Paweł podczas prześladowań używał przemocy a nie gnębił moralnie. Dz 9,31 świadczą o pokoju który nastał w Kościele po jego nawróceniu. 15 Pawłowa Ewangelia jest prawdziwa. Świadczy za tym sposób powołania Jr 1,5 i Iz 49,1 o wybraniu jeszcze w łonie Matki powołaniu do głoszenia ewangelii Wybrał – oddzielenie od całości i przeznaczenie dla Boga Powołał – podkreślenie Bożej inicjatywy. Paweł powołany do głoszenia Ew. poganom, nie wykluczał jednak żydów i najpierw do nich szedł. Dopiero jak odrzucili szedł do pogan. Nie radząc się ciała ani krwi.- Paweł świadomy swojej kompetencji, wiedział że nie musi się opierać na autorytecie ludzi. Dlatego nie udał się do Jerozolimy. Tylko 15 dni – dodatek BT 3 lata – nie dokładnie Podkreślenie pierwszoplanowej roli Piotra w Kościele Krótkość wizyty = Paweł był niezależny w głoszeniu Ewangelii Paweł widział jeszcze tylko Jakuba Nie wiadomo czy Jakub to apostoł Paweł chciał nadać swojej wizycie dyskretny charakter Paweł nie był znany osobiście ale z widzenia 2,1-10 Apostołowie potwierdzają Ew. głoszoną przez Pawła. Po 14 latach II pobyt Pawła w Jerozolimie w towarzystwie Barnaby i Tytusa w celu przedłożenia swojej nauki w. 2 Paweł udał się tam na skutek otrzymanego objawienia/ polecenie z góry. Tą podróż należy utożsamiać z tzw. Soborem Jerozolimskim Dyskusja z Pawłem tyczyła spraw nauczania, a nie spraw jurydycznych Argument za podporządkowaniem się charyzmatów władzy hierarchicznej Obecność Tytusa bardzo korzystna dla Pawła- jest wyrazem wolności w Chrystusie, która głosił Paweł Obrzezanie i inne przepisy Prawa nie są obowiązujące dla wyznawców rekrutujących się z pogaństwa Zwolennicy Prawa nie chcieli dać jednak za wygraną. w. 6-10 Wynik konfrontacji nauki Pawła z mającymi władzę czyli Jakubem Młodszym, Kefasem i Janem, bardzo korzystny dla Pawła Jedyne zobowiązanie nałożone na Pawła to troska o ubogich. 2, 11 – 14 Konflikt w Antiochii Nie ma podanego czasu tego incydentu Domyślać się można że miała miejsce w niedługim czasie po Soborze Jerozolimskim (wzmiankuje się w w. 13 – przed podróżą misyjną) Ten spór zaistniał po mimo że przyjęto klauzule Jakubowe zwalniające pogan z przestrzegania Prawa. Nie mówiły jednak jak mają postępować żydzi. Nie mówiły jak mają się zachowywać chrześcijanie na wspólnych posiłkach. Uwzględniały tylko przepisy dotyczące pokarmów Owe klauzule miały więc tylko charakter tymczasowy w. 11 i 12 wina Piotra Paweł ostro występuje przeciw Piotrowi Ga 3-4 Zgodność Ew. Pawła z obietnicami Starego Przymierza Po przytoczeniu i wyjaśnieniu wydarzeń z życia daje on interpretacje skryptystyczną. Postać Abrahama 3, 6-18 Na tym tle ukazuje się prawo i jego znaczenie 19-25 Spod panowania prawa uwalnia wiara i chrzest, które obdarzają synostwem Bożym, włączają w potomstwo Abrahama i otrzymują dziedzictwo zgodnie z obietnicą. (Ga 3, 26-29) Ga 3 Zanim Paweł przejdzie do argumentów próbuje dać odpowiedź na pytanie: „Co dalej – prawo czy wiara?” Niemądrzy – brak im rozeznania w konkretnych sytuacjach. Trudno im rozeznać się w mądrości Krzyża o której Paweł mówi. 3, 2 – niektórzy – to ironia. Chodzi tu o Ducha Świętego, który stanowi treść tajemnicy chrześcijańskiej i którego otrzymuje się dzięki wierze, a nie uczynkom. Posłuszeństwo wobec wiary – przyjęcie daru Bożego i ukierunkowanie życia zgodnie z tym darem. 3, 3 – seria pytań; Odpowiedź: 3, 6-18 – Abraham. 3, 17 – Boże obietnice nie mogą być unieważnianie przez Prawo, bo Prawo było później niż obietnice. 3, 19-25 – znaczenie Prawa Chrześcijanie – spadkobiercy obietnic Bożych udzielonych Abrahamowi. Powstaje pytanie o znaczenie Prawa. Prawo miało służyć dla „uja |
||||||||||||||
Post został pochwalony 0 razy |
dziuba
|
|
||||||||||||||
Post został pochwalony 0 razy |
Glowa
|
Hmm, lol. A o co chodzi? :/
|
||||||||||||||
Post został pochwalony 1 raz |
ucash
|
czy znane są wam parametry egzaminu poniedzialkowego u Perzyka (czas, miejsce)? Wdziecznym za podpowiedz. Pozdrawiam.
|
||||||||||||||
Post został pochwalony 0 razy |
Chrystologia i soteriologia |
|
||
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001-2004 phpBB Group
phpBB Style created by phpBBStyles.com and distributed by Styles Database.
Powered by phpBB © 2001-2004 phpBB Group
phpBB Style created by phpBBStyles.com and distributed by Styles Database.