Forum Forum Wydziału Teologicznego na UKSW Strona Główna


Forum Wydziału Teologicznego na UKSW
Forum Wydziału Teologicznego na UKSW
Odpowiedz do tematu
Chrystologia i soteriologia
Decain
Administrator


Dołączył: 03 Lis 2006
Posty: 150
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

Do użytku wewnętrznego:

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Ostrzegam że z dniem 1 maja te linki usuwam z serwera.


Post został pochwalony 0 razy
Zobacz profil autora
SKRYPT ZAŁĘSKI DŁUGI
Paweł Zaręba



Dołączył: 17 Cze 2008
Posty: 1
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

KRÓTKI ZARYS WSZYSTKICH KSIĄG
1 Kor
Autentyczność dobrze poświadczona przez tradycję, fragmenty poświadczone przez tradycję:
· 1 Kor 1, 2b – za bardzo ekumeniczne
· 1 Kor 10, 1-23 - niejednolity fragment, Paweł potępia obecność chrześcijan na ucztach
pogan, a nie spożywanie pokarmów ; Paweł głosi wolność, ale mówi też o jej
ograniczeniach.
· 1 Kor 11, 2-16 – Autentyczność 50%/50%. Załęski raczej skłania się, że Pawłowy.
· 1 Kor 14, 33-35 – milczenie kobiet w K. – raczej nie Pawłowy.
Jedność literacka. Były inne list Pawłowe, których nie znamy. Lankamer – 5 listów. 1 Kor
powstał przez kompilację innych (było po 7 w Corpus Paulinum)
· Sprzeczności
· Przechodzenie od tematu do tematu (odp. przeciwników – przez to, że do Pawła
dochodziły nowe wątpliwości, wiadomości)
Partie:
· od Piotra,
· od Apolla,
· od Pawła,
· od Chrystusa – nikogo nie ma w Kor. w czasie pisania tego listu.
Od Chrystusa
· późniejszy dodatek
· chrześcijanie pochodzenia judaist. ( nie ma dowodów)
· reprezentacja gnozy korynckiej
· deklaracja Pawła
Czas i miejsce powstania: 57 r. najwcześniej, Efez.
Tematy teologiczne
· Mądrość hellenizmu, a mądrość chrześcijan (1 Kor 1-2)
· Tradycja apostolska (1 Kor 11, 2.23; 15,3)
· Etyka chrześcijańska a zagadnienie małżeństwa (1 Kor 7, 1-17.25-38 1 Kor 5 –
rozwiązłość)
· Niewolnictwo (1 Kor 7, 18 – 24)
· Agapy i Eucharystia (1 Kor 11, 23 – 29)
· Zmartwychwstanie (1 Kor 15)
Ga
Adresaci i czas powstania:
Mieszkańcy Galacji
· Płn- właściwie: Celtowie, który w IIIw pne osiedlili się w Azji Mn. i przyjęli język i kult
grecki (dziś Turcja), tu P. II i III wypr. Misyjna -54 lub 57 rok
· Płd- rzymska prowincja= Galacja Właśc.+ inne prowincje (I i II wypr. mis.- ok. 49r.)
Okoliczności powstania
Skąd P. wie, że w Gal. Kryzys doktrynalny?
Ataki na autorytet Pawła
Zamęt od ludzi z zewnątrz zaś Galaci mało odporni. P. wysyła list by przyśpieszyć interwencję.
Gwałtowny i impulsywny charakter listu- wielkość grożącego niebezpieczeństwa i gniew na
podstępne działania.
Czas powst uzależniony od miejsca powstania:
Jeśli powstał w płd Galacji to w Antiochi przed sob. Jerowo. (gdyż brak wzmianki o deklaracji
sob.)
Pół Galacja- nie w Efezie, ale w Macedonii 57r. (Efez 54)
Za rokiem 57: podob. tem. do Rz i do 2Kor 10-13
Za 54 : 1Kor16,1- przeprowadzenie zbiórki tak jak w Galacji
Nawiązanie do 2 Kor1,8-10 i 4,7-18 --prześladowanie w Efezie
Autentyczność:
Nie była kwestionowana, za autorstwem Pawła czasy Ojców K.
Wątpliwości pojaw się w Xix. : O’Neil – że Gal przeredagowany
Treść:
Przeciwnicy P. w Galacji wprowadzają zmieszanie, przekręcają Ew, chcą przywiązać wiernych
do siebie.
Mogą to być: Judeo -chrześcijanie
Pogano -chrześcijanie
Chrz. Na których ciążą błędy judaistyczne lub pog- gnostyckie
Paweł nie wiedział kim oni są
Za Judeo :
Nakłanianie do zachowanie prawa (obrzezanie)
Zachęta do zachowania dni nowiu i lat (kalendarz żydowski)
Zarzuty o ludzkim pochodzeniu pawiowego apostolstwa
Najlepiej się tym nie zajmować, to prozelici przywiązani do świątyni lub poganie.
Podróże do Jerozolimy Ga i Dz
Ga- 2x w Jerozolimie ( Ga 1,18; 2,1nn) - P. nie wspomina o swojej wizycie soborowej, gdyż
tam ustępstwa na rzecz żydów a on z tym walczy
Dz- 3x w Jerozolimie ( Dz 9,26; 11,29nn; 15,1-3 )
Tematy teologiczne:
· Chrystologia
Chrystus –Zmartwychwstały Syn Bozy objawił się Pawłowi pod Damaszkiem. P. się z
JCh utożsamia („już nie ja żyję, lecz…)
W JCh wypełnienie obietnic Abrahama
Zbawcza rola Męki Pańskiej
· Teologia
Bóg oglądany przez pryzmat JCh
inicjatywa zbawcza od Ojca,
rola Syna- posłuszeństwo
· Pneumatologia
Duch Syna- jedność z JCh
On woła w nas „Abba Ojcze”
Dzięki Niemu żyjemy
· Wiara
usprawiedliwienie przez wiarę
aktem wiary- otwarcie się na przyjęcie Ew.
utożsamiana z objaw. JCh
Jest rzeczywistością ubogacającą człowieka, czyniąca Dzieckiem Bożym
żyć wiarą- żyć w zjednoczeniu z JCh
Chrzest jej konsekwencją
· Uniwersalizm- powszechność Kościoła
2Kor
Adresaci czas i miejsce powst:
Wierni w Koryncie oraz gminy sąsiadujące
Napisany w Macedonii podczas III podróży misyjnej- 57r (55-5Cool
Powstanie:
Paweł chciał ponownie odwiedzić Kor.
Zdarzył się przykry dla P. incydent w Koryncie- pisze tylko „list we łzach pisany”
Tytus go dostarczył i powtórzył wiad., że winny ukarany, szacunek dla P. przywrócony
P. pisze 2Kor by wyjaśnić swą decyzję
To osobisty list P.
Dużo aluzji, niedomówień, dubletów- trudność z introdukcją.
Autentyczność
List długi, złożony z kilku, raczej Pawłowy
Przeciw autorstwu P.:
· Zależność od apokryfów i pism Filona z Aleksandrii i Seneki
· Nie da się ustalić okoliczności ich powstania
· Zawarta Chrystologia później wypracowana
Za autentycznością:
· Ojcowie K.
· Cechy charakt. stylu P.
· Zgodność z Dz we fragmentach o działalności P.
Jedność literacka:
Problemy:
1.
a. 2Kor 9 – po 2kor 8 mógł by nastąpić koniec tem. ofiar
b. Tekst rozpoczyna się dość nieoczekiwanie
c. Zbiórka na rzecz ubogich w Jerozolimie
· Sprzeczności:
2Kor 8,1-8-- wzorem Macedończycy
2Kor 9,6-14 -- pochwała Kor
2Kor 8,7-15 --bo Chrystus tak postępował
2Kor 9,6-14 –zaplata w przyszłości
Wnioski: 2Kor 9 na pocz nie był w 2Kor
Mogło to być samodzielne pismo do Achai
Włączone tu przy tworzeniu cors paulinum
Inni: To nie odrębne pismo lecz dopełnienie poprz rozumowania, brak
ciągłości 2Kor 8-9 dłuższą przerwą w pisaniu
Inni 2: ten rozdział tworzy jednocz 2Kor
2. 2Kor 3,17-18 i 5,16 – mogły być sformułowane przez gnostyka na marginesie, potem
wpisane do tekstu
3. 2Kor 6,14-7,1 to interpolacja, bo rozrywa logiczną całość. argumenty:
a. 6,13 nawiązuje do 7,2
b. Fragment nie pasuje
c. Sprzeczności
d. Słownictwo
e. Dużo hapax legomenon
f. Inny sposób cytowania ST
g. Podobieństwo z Qumran
Jednak to wszystko nie przekonuje do końca, za autentycznością:
To tekst P. ale nie z tego miejsca, bo jest odniesienie do 5,11 i 6,1-11
Tekstu nie ma w odpisach
4.a. 2Kor 10-13
-racje psychologiczne- ten fragm. Nie należał do 2Kor gdyż: w 1-8 ton spokojny
w 10-13 inny nastrój
- kompozycyjnie nie łączy się z poprzednimi.
- sprzeczności:
a. 1,24 –zadowolony z wiary Kor
13,5 -każe im „badać” swa wiarę
b. 7,4.14-16 – uznanie dla Kor
10,2 i 13,1-10- gani ich
c. 1-8 - P. chce się pojednać
10-13 atakuje przeciwników
Lankamer mówi o 5 listach do Kor
Są wzmianki o innych listach.
b. 2Kor 2,4.7-8 – list we łzach pisany
W zw. z odwołaniem podróży; dotyczy przestępstwa 1 z Kor
według niektórych jest to fragment 1. lub 2. do Kor albo cały list:
-1Kor- nie można go utożsamiać z 1Kor bo w tym chodzi o różne sprawy wszystkich Kor
Nie ma związku między 1Kor a ewentualnym odwołaniem podróży
Nie można utożsamiać kazirodztwa z 1Kor5 z przestępstwem z listu „we łzach pisanego”
-2Kor
2Kor 2,3- czas przeszły może sugerować pismo poprzedzające 2Kor, ale jest tu użyty
aoryst epistolarny ozn. czynność równoczesną
2Kor7,8- skutki listu we łzach
-To nie może być 2Kor 10-13
to kolejny zaginiony list P.
4. 2Kor 12,14 i 13,1 -zapowiedź 3. przybycia P.
- 1. raz w czasie II podr. mis. (51-52)
- o 2giej wizycie niewiele wiemy, więc:
a. nie było jej- P. mówi tylko o przygotowaniach, wizytą drugą jest 1. pobyt w Kor
albo
b. taka wizyta mogła mieć miejsce między zredagow. 1Kor i 2Kor (III podr. mis.)
P. W Efezie dowiaduje się o zamieszaniu w Koryncie na skutek działań
pseudoapostołów: podważana godność Pawła, rozwiązłość obyczajów, wzrost znaczenia
prawa Mojż.
P. bez zapowiedzi jedzie do Kor
Teologia:
· Jedni: Nie ma gdyż to pismo osobiste
· Fragment nauki o odkupieniu (2Kor 5,14-21)
· Sprawa apostolatu (2Kor 3,9-11)
· Dobre uczynki, jałmużna, modlitwa
· Napomnienia braterskie (2Kor2)
· Nauka o sprawach ostatecznych (sąd, paruzja, chwalebne zmatwst)
Listy więzienne Ef Flp Kol Flm
W nich wzmianki o przebywaniu w więzieniu w chwili redagowania
Więzienia Pawła:
1. w Filipi- 1 noc (Dz16)
2. w Jerozolimie (Dz21-23)
3. w Cezarei Palestyńskiej (58-60 r.)
4. w Rzymie (61-63r.)
5. w Efezie (1Kor15,32 i 2Kor 1,Cool
6. w Koryncie- brak dowodów
2Kor 6,5 ; 11,23 – Paweł wspomina o kilku więzieniach, Tradycja podaje, iż był 7x
Flp
Miejsce i czas powstania:
Musi to być dłuższe więzienie gdyż P. utrzymuje łączność- Filippia i Jerozolima odpadają,
ostatnie tez, więc Cezarea 58-60 ( teraz wariant ten nie ma zwolenników, wcześniej
protestanci) albo Rzym 61-63 (wdg Tradycji, i treść na to wskazuje, bo mowa jest o :
Tm z Rzymu
pretorianach
świętych z domu cesarskiego
K. lokalny opisany jako dynamiczny
Lankamer, Romaniuk
– W Efezie przypomina wielkie listy (język, styl, doktryna)
z Efezu bliżej do Filippi
– W Koryncie
jeszcze bliżej, ale więzienie nie potwierdzone.
Wniosek: trudno stwierdzić jednoznacznie
Autentyczność i jedność literacka:
Bez wątpliwości –Pawłowy
Flp2,5-11 - fragment przedpawłowy (słownictwo; nie wpasowanie w kontekst;
jest to fragment b. teologiczny podczas gdy list b. bezpośredni) 2 krotna zmiana
nastroju:
Flp 3,2- 4,3- ton ostry
Flp4,10-20 wdzięczność ( po Flp 2,25)
Zmienność tłumaczona:
list osobisty
przerwa w dyktowaniu
interpolacja Flp3
3 listy A, B, C
2 listy A, B
Tematy teologiczne:
Nauczanie Chrześcij. Nazwane Ewangelią
chrystologia- hymn o kenozie
zjednoczenie z JCh po śmierci
ślady usprawiedliwienia przez wiarę
napomnienia z uzasadnieniem Chrystologicznym
Ef list więzienny
Za tym, że niepawłowy świadczą:
1. Język
· Szereg terminów typowych dla Ojców Ap
· Semiotyzmów tyle co w pozostałych pismach P. razem wziętych
· 18 terminów nie wyst. W LXX i NT
· 35 hapax legomenon w NT
2. styl
3. Teologia
· K. budowany na fundam apost. I proroków
· Ekklesia- oznacza K. powszechny (gdzie indziej też lokalne)
· Małżeństwo 􀀀 Chrystus- Kościół
· Swięci tylko apostołowie
· Tylko tu o zstąpieniu JCh do piekieł
· anonimowość a P. znał dobrze Ef
4. Stosunek listu do Ef do listu do Kol
§ podobieństwa:
Ef 5,19- 6,9 Autor mając przed sobą jedno z Kol3,16- 4,1 pism
kopiował je partiami
§ różnice Ef 3,3nn te 2 listy nie mogą
Kol 1,26nn pochodzić od P.
§ najczęściej uważa się , że: Kol – P. Ef- nie P.
- Ef- związki z innymi pismami P- zlepek różnych wypoć P. oprac przez jego
ucznia
- P. przekazał sekretarzowi Kol by on na jego podstawie sporządził Ef.
Różnice wynikają z braku przez sekretarza zrozumienia treści
- hipoteza wspólnego źródła- niewielkie uznanie
Adresaci Ef:
„w Efezie”- w największych kodeksach brak tego zwrotu,
fragm. Muratoriego i Ojców K.- Ef adresatami
Marcjon- Laodycejczycy
2 teorie:
- do Laodycejczyków
- to list okólny- encyklika do różnych K. Azji Mn.
Charakter literacki:
To nie list, ale pismo do wielu gmin. Gnilka – Ef nie są adresatami, lecz pismo wyszło z
Efezu.
Jest to swoisty testament duchowy P. lub medytacja głównych prawd wiary.
Miejsce i czas powstania:
§ jeśli p. to w więzieniu rzymskim (61-63)., bo autor w więzieniu 3x – kol, Flp i Ef- z
tego samego czasu
§ jeśli odrzucić P. autorstwo, to większość przychyla się do lat 80-110
miejsce- Efez
budowa:
cześć dogmatyczna Ef 1- 3
część parenetyczna Ef 4-6
Kol
Protestanci zakwestionowali pawiowość listu dop. w XIX.w.
W kręgach niemieckich- niepawłowy, w kręgach ang. –różnienie
Argumenty:
1. język: 34 terminy nie występują w NT
15 słów spotykanych w NT, ale nie u Pawła
10 term. Tylko w Ef
brak term.: sprawiedliwość, prawo, zbawienie, objawienie, „bracia moi”
2. teologia: Chrystologia ma charakter kosmiczny; Chrystus głową ciała- K.
eschatologia- brak wzmianki o bliskości paruzji
Specyficznie ujęta nauka o zmartwychwstaniu
zwalczane błędy II w.
Hipotezy: jest to -antygnostyckie opracowanie zaginionego pawiowego pisma
-to pismo nieznanego ucznia P.
-autorem uczeń- sekretarz
Miejsce i czas powstania:
pawłowy - w więzieniu rzymskim (61-63)
niepawłowy - powstał później i nie wiadomo gdzie
Przeciwnicy : -błędy gnostyckie
-błędy judaistyczne:
- skrupulanctwo w przestrzeganiu swiąt i uroczystości
- dzielenie pokarmów na czyste i nieczyste
- obrzezanie
-zwalczał formę synkretyzmu judaist-gnost-chrześcijańskiego
Flm
List bardzo krótki
Nie pojawiły się wątpliwości o jego pawiowości
Czas i miejsce powst: więzienie rzymskie (61-63)
więzienie efeskie (54-56)
Treść: problematyka niewolnictwa, wyraz braku akceptacji dla tego stanu czł.
1 Tes
Autentyczność: list Pawłowy (potwierdzają najstarsze dok. chrzescij.)
zaprzeczała jedynie szkoła tybingeńska
Data powst:
W czasie II podr. mis.- ok. 51 r bowiem: P. pod wrażeniem wiadomości przywiezionych
przez Tm z Tesaloniki, gdzie wspólnota młoda,-P. nie ma się do czego ustosunkować
Jedność literacka: kwestionowana w ostatnich latach – wątpliwości co do:
1Tes 4,13-5,11 – raczej pawłowe- fragm. eschat.
1Tes 2, 13-16
2Tes
Autorstwo: protestanci od dawna kwestionują
argumenty:-- inne niż w 1Tes przedstawienie oczekiwania na paruzję:
1Tes 5,2 - JCh przyjdzie niespodziewanie
2Tes 3,4- pierwej będą znaki
-- powtarzają się całe fragmenty w 1 i 2Tes P. nie powtarzał
by siebie
Może w 2Tes ktoś streścił 1Tes
Katolicy- długo za p. autorstwem teraz coraz więcej zmienia zdanie.
Kolejność 1 i 2 Tes
· 1 Tes – pierwszy
· 2 Tes- tuż po 51r.
· 2Tes w czasie III podróży mis. W Efezie (56)
· 2Tes pierwszy
· Pozwstały równocześnie 1 Tes dla poganochrz.
2Tes dla judeochrz
Jeśli P. nie napisał 2Tes to powst on pod koniec I w.
Listy pasterskie 1Tm 2 Tm, Tyt
Nazwa nadana w XVIII w.
Są to listy do konkretnych osób, lecz nie są czysto prywatne
Autorstwo:
200 lat temu zakwestionowane p. aut., dziś- na pewno nie tak p. jak Rz. Gal…
Argumenty: brak ich - w P46
-w kan. Marcjona
- u niektórych Ojców
język: dużo słów nie występujących u P.
słowa używane w IIw
pan niewolnika- w Kol „kyrios” ,w listach pasterskich
„despotes”
Niektórzy tłumaczą spisywaniem przez sekretarza
Inni wyliczają: -niezgodności biograficzne Dz- listy pasterskie
- zwalczane błodzy II w
-rozbudowany ustrój hierarchiczny K.
- w teologii brak elementów eschatologicznych
Hbr
Nieautentyczny
· Prolog:
o brak imienia nadawcy
o Odbiorców
o Życzeń
· Autor otrzymał objawienie od bezpośrednich świadków, a P. od JCh
· Doktryna:
o JCh arcykapłanem
o Zbawcza siła śmierci ze wniebowstąpieniem a nie Zmwst
· Słownictwo: rzadko terminy P. (apostoł, eklezja)
· Styl
· Język lepszy od innych listów
· Już od początku na zach i wsch nie ma mowy o autorstwie Pawła
o Orygenes- tylko B. wie kto autorem
Adresaci:
Tytuł- dop. z II w zaś list wcześniejszy
Hebrajczycy:
o Judejczycy mieszkający w Judei i mówiący po hebrajsku,(sam list w języku
greckim)
o Poganochrz
o Judeochrz
o Judeochrz mocno zhellenizowani
Czas i miejsce powstania
o Brak danych w liście
o Przed 90 r. bo Klemens Rzymski w 90 r go cytuje
o 58-60-63?
wzmianka geogr tylko w jednym miejscu 13,24- z Italii – ludzie pochodzący stamtąd i tam
przebywający lub -ludzie, którzy tylko tam przebywają, nie wiadomo czy adresatami są żydzi z
Italii, więc raczej to drugie.
Miejsce: Można przyjąć Italię
Teologia:
o Arcykapłaństwo JCh- temat podstawowy
o JCh pośrednikiem- f. kapłańska
o Jch- ofiara przebłagalna
o Nowe przymierze
o Synostwo boze JCh
o Naród wybrany- lud w drodze (Hbr3,7-4,13)
o Dużo tytułów i wypowiedzi o JCh
o Dziedzic wszystkich rzeczy
o Odblask chwały i odbicie istoty B
o Pierworodny
o Apostoł i Arcykapłan naszego wyznania
o Wlk Arcykapł
o Syn Boży
o Kapłan na wzór Melchizedeka
o Poręczyciel lepszego przymierza
o Sługa świątyni i Prawdziwego Przybytku
o Pośrednik lepszego przymierza
o -//- Nowego Przymierza
o Arcykapłan Dóbr Przyszłych
o Ten, który ma nadejść
o Sprawca wiary i ten, który prowadzi ją do doskonałości
o JCh wczoraj dziś i ten sam na wieki
o Wlk pasterz Owiec- pan nasz Jezus
Budowa
Prolog 1,1-4 – przypomina J1,1-18
1. część 1,5-10,18- wyższość nowego przymierza
2. 10,19-13,17 wnioski moralne
Epilog
1 LIST DO KORYNTIAN
· Książka Załęskiego ,, Obraz kobiety….” ( 1 Kor 7) (1 Kor 11; 14; 9,5)
· ,, Nierozerwalność małżeńska wg św. Pawła” ( 1 Kor 7,10-16)
· ,, Chrzest za zmarłych 1 Kor 15, 29 ” w ,, Miłość jest z Boga” s. 455-460 red.
Wojciechowski
INTRODUKCJA:
Autentyczność 1 Kor i jedność literacka.
Jako całość- dobrze poświadczona przez najstarszą Tradycję. Dlatego autentyczność nie
jest zaprzeczana - listu jako całości.
» Krytycy liberalni – zastrzeżenia co do fragmentów – że to późniejsze dodatki. 1 Kor
1, 2b – słowa zbyt ekumeniczne jak na Pawła ( mogło to być na początku corpus
paulinum)
» 1 Kor 10, 1-23- fragment niejednolity treściowo – wezwanie do powstrzymania się
od udziału w ucztach pogańskich.
ten fragment – obce ciało.
Ten rozdział mógłby być odrębną jednostką literacką. Paweł głosi wolność w spożywaniu
pokarmów, ale mówi też o ograniczeniach tej wolności.
Paweł potępia nie tyle spożywanie tych pokarmów ale obecność chrześcijan na ucztach
pogańskich.
» 1 Kor 11, 2-16- w książce Załęskiego
Połowa uczonych jest za tym, że to tekst Pawłowy a połowa, że nie.
Załęski uważa ,że jest to tekst Pawłowy.
»1 Kor 14, 33-35- o kobietach- kobieta powinna milczeć w kościele- w książce trudno
o jednoznaczne stanowisko- ale raczej nie od Pawła- sprzeczność tego tekstu z 11, 5-
tu pozwala kobiecie się odzywać ( nakryta głowa).
W zasadzie pismo Pawłowe.
1 Kor 5,9- jedność literacka- Paweł pisze o jego pierwszym, nieznanym nam liście do
Koryntian ( czyli były jeszcze jakieś pisma/listy Pawła, których nie znamy) – nie 1 Kor i
2 Kor.
Lankammer- istnieje możliwość 5 listów do Koryntian zaginął pierwszy.
1 Kor- zawiera w sobie po części wszystkie inne listy oprócz 1 Kor
1 Kor- inne listy
· 1 Kor 4,19 – zapowiedź rychłego przybycia do Koryntu
· 1 Kor 16,5- odwiedzi Koryntian po powrocie z Macedonii
· 1 Kor 10 – zabrania uczestniczenia w ucztach pogańskich
· 1 Kor 8 i Kor 10, 23nn- zezwala na spożywanie mięsa z ofiar pogańskichjeśli nie będzie
gorszyć słabych.
· 1 Kor 9 – Paweł broni swej apostolskiej godności
· 1 Kor 1-4 – Paweł nie atakuje swych wrogów.
Jak powstał ten kanoniczny 1 Kor
Podstawą do połączenia w jeden list kilku innych mniejszych była chęć
skomponowania takiego corpus paulinum by osiągnąć liczbę 7 listów.
Ci, którzy za jednością literacką- te sprzeczności literackie nie muszą świadczyć o
charakterze kompilacyjnym.
Przechodzenie od tematu do tematu i jeden temat z różnych punktów widzenia
jest podyktowane wątpliwościami, które docierały do Pawła.
Problem partii- Paweł mówi o rozdarciu Kościoła Korynckiego.
4 grupy:
- od Piotra
- od Apolla
- od Pawła
- chrystusowcy ( nie zakon)
W chwili pisania tego listu żaden z przywódców partii nie jest w Koryncie
- Apollo jest z Pawłem w Efezie
- Paweł raczej tez nie jest w Koryncie
Chrystusowcy- o nich wzmianka może być późniejszym dodatkiem
- to są Ci, którzy są Chrystusa 2 Kor 10,17 – chrześcijanie
pochodzą juda est(?) ale nie da się tego udowodnić, bo Paweł ani w 1-2 Kor nie
występuje przeciw nim
- to ludzie reprezentujący gnozę koryncką
Chrześcijanie przechwalający się posiadaniem szczególnej wiedzy o Jezusie, odrzucali
autorytety ziemskie, słuchali tylko Jezusa- jedyny autorytety ziemskie, słuchali tylko Jezusajedyny
autorytet za tym-􀀀 kontekst 1 Kor 1, 12- 2 rozdziały poświęca Paweł autentycznemu
tematowi mądrości- głupota. Prawdopodobnie w celu pouczenia ludzi pyszniących się swą
mądrością Kor 4, 6-13- ,, słabości…….”
- ,,ja zaś Jezus” – tego wyrażenia nie należy uważać za głos
kolejnego ugrupowania(?)- to jest deklaracja Pawła- który przeciwstawia się tym
ugrupowaniom- Jego łączność z Jezusem to pouczenie o potrzebie zabiegania o ścisły kontakt z
Jezusem to wyjaśnienie- chyba najlepsze- ale nie ma za wielu zwolenników.
Pochodzenie innych partii- kwestia najważniejsza.
Czas i miejsce
57 r.- najczęściej się mówi, że w Efezie.
Tematy teologiczne 1 Kor :
􀀀 mądrość hellenizmu a mądrość chrześcijańska 1 Kor 1- 2
􀀀 tradycja Apostolska 1 Kor 11,2,23 ; 15,3
􀀀 etyka chrześcijan a zagadnienie małżeństwo 1 Kor 7,1 – 17, 25-38 1 Kor 5 – rozwiązłość
􀀀 niewolnictwo 1 Kor 7, 18-24
􀀀 agapy i Eucharystia w Koryncie – 1 Kor 11, 23-29
􀀀 1 Kor 15- zmartwychwstanie
1 kor 1,1-9 na wstępie imię Pawła. O powołaniu- Rz
Powołanie na Apostoła- zgodnie z wolą Bożą ( Ef, Kal, 2Tm). Ten wybó,r przez Boga- wyróżnia
apostołów chrześcijańskich od apostołów judaizmu. Nazwa apostoł w judaizmie- wysłannicy
patriarchy żydowskiego, którzy z jego upoważnieniem mieli określone zadanie w stosunku do
Żydów w diasporze.
Sosteres - możliwe, że był sekretarzem przy pisaniu tego listu. Niewiadomo czy chodzi tu o
przełożonego synagogi z Dz 18,17 . Termin brat- adelfos- w Piśmie często członek wspólnoty
chrześcijańskiej. Adresatów- nazywa Kościołem Bożym w Koryncie ( to Kościół partykularny (?)
złożony z uświęconych w Jezusie i powołanych świętych stanowiących tylko część wspólnoty,
do której należą wszyscy, którzy wzywają imienia Pana.
J 3,5 ,, wzywają imienia Pana”
Paweł nie posługuje się tu nazwą chrześcijanie Dz 11, 26 – znany termin w Antiochii od
początku tamtejszego Kościoła. Teraz pozdrowienia : życzymy łaski i pokory gr. Charei (
łaska, radość) łączy z hebr. Szalom
Dziękczynienie- wychwalanie adresatów- osiągnięcia w wierze. Niezależnie od sytuacji …………..
Kościoła Paweł nie omija okazji by podkreślić zasługi tych ludzi.
Teraz- Paweł już sam- może podkreślenie osobistego charakteru listu, szczególnego
zaangażowania.
,, wzbogaceni we wszystko” – po raz pierwszy termin gnosis- nie ma on znaczenia nie ma on
znaczenia, najwyższej wiedzy o jakiej myśleli gnostycy.
2 Kor 11,6- gnoza kontra puste oratorstwo.
Łaski otrzymane przez Koryntian – chrisma(?) to słowo w NT tylko w Piśmie.- znaczenie daru
zbawienia udzielonego przez Boga ludziom przez chrześcijan.
Rz 5,15 ; 6,23
2 Kor 1,11- szczególna łaska i miłosierdzie
1 Kor 12,9- oznaczenie darów nadprzyrodzonych- cudowne uleczenie chorych
1 P 4, 100 jeden raz ten termin
Koniec wstępu- modlitewny zwrot, wzmianka o dniu Pana ( 1 Kor 1,Cool
Dzień Pański- od Amosa to termin na określenie Dnia Sądu. W Listach do Koryntian- Jezus –
Kyrios- w odniesieniu do ziemskiego życia i po zmartwychwstaniu.
1,10-6,20- skarcenie nadużyć.
1, 10-16- zachęta do jedności . Jednym z powodów tego listu- wieści o rozłamie w Kościele
Korynckim Paweł wręcz zaklina Koryntian by położyć kres takiemu stanowi rzeczy, gr. Pasa
kalo- naglące wezwanie do zmiany usposobienia, nawrócenia się. Zachęcając do zgody
Koryntian- używa zwrotu politycznego ,, „ zgoda i porozumienie między narodami
lub grupami społecznymi.
Apostoł domaga się nie unifikacji poglądów ale zgody pomiędzy członkami wspólnoty.
Gr. schizma- rozłam(nie herezja) nie dotyczą różnic doktrynalnych, ale raczej tendencji ludzi
złączonych poglądami politycznymi czy religijnymi.
Katericho- termin na określenie pojednania zwalczających się stronnictw.
W 12 ,,Chloe”- nieznana chrześcijanom
- epitet Demetrii, bogini żniw
- tytuł agendy handlowej , znany dobrze Pawłowi między Koryntem a Efezem.
Rozłam chrześcijaństwa na ¾ stronnictwa= podział Jezusa- a to absurd
W 16 – niewiele ma chrztów na swym koncie
- przykład dyktowania listu sekretarzowi( przypomniało mu się)
1,17- 31- istota prawdziwej mądrości, możliwe ,ze w wierszu 17 miał Paweł na uwadze osobę
Apollosa. Prawdopodobnie Koryntianie przeciwstawiali wywody Apollosa prostemu nauczaniu
Pawła, co dało okazję do przeciwstawieniu pojęcia prawdziwej i fałszywej mądrości.
Mądrość słowa- przeciwstawieństwo logos- dar nauczania, pojmowanego jako łaskę. W
kontekście i mądrością słowa pozostaje nauka krzyża niezrozumiała dla systemów
filozoficznych i nie do przyjęcia dla nich. Cytat ze ST ,, Napisane jest bowiem”- wprowadzenie
cytatu. Cytat z LXX- Iz 29,14 i Ps 33,10.
W 20- parafraza Iż 33,18
Badacz tego świata – Syndreteos- hapax legomenon w NT ,, świata tego” – za apokaliptyki
żydowskiej w której okres oczekiwania nie jest równy mającym nadejść czasom mesjańskim.
Dla Syracydesa to wprowadzenie to nie tylko okres czasu ale świat w sensie przemijania.
Mdr 16,4 podobne znaczenie
Mądrość – pomijająca pełna grzechu.
W 21-25 – tej mądrości przeciwstawia się mądrość Boża, która zawiera naukę o krzyżu, o
Jezusie ukrzyżowanym, ale człowiek nie skorzystał z tej możliwości- dlatego Bóg wybrał
niezrozumiałą dla człowieka drogę śmierci krzyża. Ta nauka o zbawieniu rzez krzyż została
odrzucona przez judaizm( tylko wola) i hellenizm( wypracowana myśl, filozofia, słowa).
Od 26 łagodniejszy ton wypowiedzi Pawła , mądrość słowa nie jest równa logos……….􀀀 dar
nauczania- szczególną łaską Bożą.Kontract z mądrością- nauka krzyża. Cytat wprow. f formułą
,,jak jest napisane”- cytat z LXX w sposób dowolny ( a nie z tekstu.........) Iż 29,14 i Ps33.
Paweł odwołuje się do stanu gminy w Koryncie – nie ma możnych, szlachetnie urodzonych,
takich wybrał się Bóg by zawstydzić madrych. Stało się tak by nikt nie chlubił się przed
Bogiem.,, Chlubić się można tylko w Panu” 􀀀cytat Jr 9,23-24; 1 Sm 2-10
………………. W Jezusie wyrażenie Pawłowe 􀀀 ( 164 w pismach a 36 razy w Kor). To stosunek
pośrednictwa łączności, zjednoczenie moralnomistyczne(?)
W 2,1-16 Paweł apostolstwo miłości krzyża(?)
Po doświadczeniach w Atenach 􀀀 nie zawsze uczone wywody dają pożądane rezultaty 􀀀 teraz
z nich rezygnuje. Głosi naukę o zbawieniu człowieka przez Jezusa na krzyżu. Głoszenie
Ukrzyżowanego. Jest Paweł świadom zróżnicowania społecznego Achai (?) także w prowincji (
Koryncie) dlatego staje się w bojaźni, słabości, stawia teraz na moc Bożą. Lepsze skutki niż w
Atenach. Koryntianie – wiarę zawdzięczają mądrości Bożej.
W 6 – doskonali- przypomina rozróżnienie między pełnymi chrześcijanami a tymi którzy są
nazywani w 1 Kor 3 niemowlętami. Możliwe ,że termin ten jest wzięty z misterium pogańskich,
gdzie oznacza wtajemniczonych. Paweł może znał misteria pogańskie ale nie musiał tego
przejąć. Jak coś przejmował to uchrześcijaniał to. W rycie pogańskim – doskonali- po obrzędzie
wtajemniczeni ;a w chrześcijaństwie chrzest- uzdalnia do pełnej doskonałości przez życie
zgodne z nakazami Jezusa. Nawet niedoskonałym dostępna jest mądrość Chrystusa. En
misterio – w tajemnicy ( 2 raz w 2 Tes 2,7) niezależnie od znaczenia tego terminu w
misteriach pogańskich.
Można w Pawle 2 elementy :
- do poznania misterium prowadzi droga Objawienia przez ST aż do Apostołów.
- treść soteriologiczna i eschatologiczna
- Ewangelia głoszona przez Pawła – rozwinięcie tej treści w oparciu o śmierć Jezusa na krzyżu i
jego moralno-religijne konsekwencje.
W różnych listach Paweł podkreśla różne aspekty tak pojętego misterium
1 Kor – podaje jego zarysy w stosunku do mądrości 1-7, do zadań apostoła …… i inne przejawy
życia chrześcijan. Podkreśla eschatologiczny aspekt przez dodatek ku chwale naszej. Doksa –
chwała u Pawła- sens eschatologiczny- stan w jakim znajduje się odkupieniu.
W 8 – Jezus Panem chwały – nazwa ST i lit.apokaliptycznej(?) odnoszona do Jahweodnoszona
do Jahwe. Mądrości, którą Paweł głosił nie pozna żaden z władców. Władcy tego
świata – przywódcy żydowscy domagający się ukrzyżowania dopiero potem- wszelkie moce
zwalczające naukę Jezusa.
W 9 – formuła wprowadzenia- cytat ze ST – tak to wygląda ; ale sprawa nie jest oczywista.
Paweł dowolnie cytuje ST. Trudno znaleźć taki cytat w ST. Niektórzy dopatrują się tu cytatów
apokryfu ,, Apokalipsy Eliasza” Hieronim się z tym nie zgadza. Dziś nie znamy źródła tego
cytatu, może Iż 64,3 + Jr 3,16. treść jest oczywista- szczęście eschatolog. które ma być
udziałem chrześcijan przewyższa ludzkie możliwości poznawcze.
W 10- 16- Paweł stwierdza, że tą niedostepną dla innych prawdę objawił Bóg przez Ducha
Swojego i jest ona dostępna tym, którzy Duchem w życiu się kierują. Paweł wraca do myśliprzekazuje
Paweł naukę w słowach, których nauczył się od Ducha Świetego.
3 Objawy …………… Koryntian.
Nawiązując do podziału ludzi z poprzedniego rozdziału- żyjący pod wpływem Ducha Świętego i
na tych którzy kierują się sferą zmysłową. Paweł próbuje określić postawę Koryntian. Odmawia
im miana ……………- przysługuje w pełni chrześcijanom, ale nie są też……………………….- cieleśni􀀀
to jest dobitniejsze i nieco łagodzące.
W 1 …………………
Ikos- oznacza etyczną albo dynamiczną relację do terminu sarks, ten kto żyje , karta saskawg
ciała to słowa w w. 3 ( bo jeszcze jesteście cieleśni) Wzmianka o nienawiści- wskazuje też
na cielesność Koryntian. Przypomina to Mdr 9,4-15. Wyraz niedojrzałości Koryntian- napijajniemowlęta
potrzebują mleka- pokarmu dziecięcego
W 3 postępowanie wg ludzkich zasad – niedojrzałość chrześcijan
W 4 też to podkreśla
To główny motyw 1 Kor
Odwoływanie się do tej czy innej osoby ( Apollos) pozbawienie wszelkiej podstawy, bo oni są
jedynie sługami, dzięki którym Koryntianie przyjęli wiarę.
,, Uwierzyliście” - aluzja do niedawnego nawrócenia się Koryntian
,,kyrios”- Pan a nie Bóg
Metafora ogrodu- przyrównanie do pracy apostolskiej. Działalność Pawła i Apollosa to tylko
etapy rozwoju gminy Korynckiej i dlatego ich działalność wyraża się w czasie aoryście.
Nieustanna działalność Boga – imperfectum
W 7 relacja obydwu do Boga i wzajemna relacja siejącego i zbierającego, którzy powinni
Stanowic jego (?) Bóg oceni wkład pracy jednostek. Dalej – synergoj- współpracownicy ,
pomocnicy ( Rz 16, Flp 4), georgion- rola- to …………..NT
Oikodone- budowanie – proces kształtowania chrześcijańskiej wspólnoty to aż do w 17
W 13 – wkład poszczególnych ludzi w działalność apost. Działalność każdego z nich będzie
jawna w dzień sądu. ,, Dzień”-od 8 w.pne – dzień Pański
Ogień
W 15 – teol. dogm..- podstawa nauki o czyśćcu, różne interpretacje
Ojcowie greccy – to kara wieczna; ,,ocaleje”- to nie będzie zbawienie, ale będzie zachowany by
ponieść karę wieczną..
Orygenes – kara przejściowa po której zbawienie.
Sobór florencki ( 1239/41) dyskusja na ten temat. Jedni za Chryzostomem inni za
Orygenesem. Czy to dowód na istnienie czyśćca? Możliwe ,że to aluzje. Wywód o winnicy i
fundamentach- posłużył Pawłowi jako tło do powrócenia do rozłamu w Koryncie. Nawiązanie do
metafor o budowaniu – chrześcijanie – świątynia a Bóg( w 16).Później – 1Kor 6,19- poszcz.
Chrześcijanie- świątynie. Naos ( miejsce święte świętych- tu tylko arcykapłan) a nie heron (
cały teren świątyni)
Obraz świąt- do wspóln. Do której mieszka Duch Święty. Za profanację świąt- śmierć
Rozłamy – naruszenie jedności świątyni
18- 23 Paweł zbiera naukę o mądrości i naturze apostolstwa, którego niewłaściwe rozumienie􀀀
rozłamy
W 15 – Hi- nie z LXX ale z tekstu masoreckiego ( hebr.) Dalej- wolność chrześcijan- źródłem
Jezus.
4
Nawiązując do jedności Kościoła w 3 rozdz. na podstawie budowania, przechodzi Paweł do
funkcji. Są one sługami Jezusa i szafarzami tajemnic Bożych. Na określenie pojęcia sługi- nie
diakonos ale hiperetes. To słowo oznaczało wioślarzy na niższym poznaniu stawi.(?) statków a
nie w NT- w znaczeniu głosicieli np. Łk 1,2 ; 4,20 i Dz 13,5
Inne słowo oikonamos- władacz- to w starożytności zarządzający dobrami, będącymi
własnością innych. Nie mógł on nie postanawiać bez wiedzy pana. Ap.- władacze tajemnic
boga.
Misteriom- przeważnie w liczbie poj. Liczba mnoga oznacza całość pouczeń zwartych w nauce
Jezusa. Należy wykluczyć wszelkie odniesienia do misteriów kultycznych w świecie
politeistycznym. Konieczny warunek na ……- wiernośc w stosunku do otrzymanych zleceń.
Widocznie Koryntianie zarzucali Pawłowi brak wierności, skoro nawiązuje on do pochopnych
sądów ludzkich, obojętnie przez kogo wydawanych ( pojed. Koryntianie czy Trybunał ludzki).
Paweł używał słowa hemera- dzień w znaczeniu sądu, trybunału ludzkiego. W oparciu o 1 Kor
4,4 Sobór Trydencki wyjaśnił i teol. uzasadnił podstawy chrześcijańskiej pokory i niepewności
siebie gdy chodzi o problem zbawienia człowieka( sąd Boży). Z jednej strony wolno
człowiekowi pokładać nadzieję w miłosierdziu Boga, zasługach Jezusa i skuteczności sądu. Z
drugiej strony trzeba pamiętać człowiekowi o własnej słabości, która nie pozwala na absolutną
pewność co do stanu łaski w człowieku. Ostatnim sędzią człowieka jest Bóg, choć sumienie
teraz człowieka nic nie wyraża. Wskazania dotyczą w stosunku do Ewangelii odnosi Paweł do
siebie i Apollosa. Używa Wulgaty w 6 – metaschematiza- czas zmienić formę , zmienić układ,
ułożyć inaczej.
W LXX ten czas 2 razy w Mch 9, 22 a w NT tylko u Pawła w różnym kontekście – czyli różne
znaczenie. 2 Kor 11,13- fałszywi apostołowie, dalej -szatan jego sługi. Flp 3,21
Idea przemiany ciała uniżonego w ciało chwały. W retoryce – czynić aluzje , stosować teorię do
konkretnych przypadków. Paweł pewnie to ostatnie znaczenie uwzględni. ,, nie wykraczać
ponad to co napisane” przypomina aforyzmy mędrców greckich- wzorem ludzi tak postępuj-
Paweł i Apollos.
Pycha zdaniem Pawła jest źródłem rozłamów w Kościele Korynckim. Dalej Paweł nie
kwestionuje uzdolnień jednostek ale chce ukazać wszystko we właściwych rozmiarach.
W 9-13- Paweł ironizuje- przeciwstawia przy pomocy kontrastów samozadowolenia Kor –
trudom Apostołów .Apostołowie na śmierć skazani w NT to hapax legomemnon. W LXX wizyty
na określenie skazańców , których ciała lwom na pożarcie- widowisko dla świata aniołów i
ludzi, kto przeżywa- zasięg kosmiczny- bo świat, aniołowie i ludzie to cały kosmos
Pracą fizyczną zarabiali na własne utrzymanie
1 Kor 5-6
Paweł omawia pewne konkretne grzechy Koryntian, rozdział 5 – kazirodztwo, rozdz. 6 , 1-11
szukanie sprawiedliwości przed sądami pogańskimi, 12- swoboda obyczajów. Do Pawła dotarły
zapewne wiadomości, że jakiś chrześcijanin dopuścił się kazirodztwa . Określenie nie matka ale
żon, kobieta . Chodzi nie o grzech z matką ale z macochą. Tego rodzaju występek zasługiwał
na potępienie już w ST Kpł 18,8 – ukamieniowanie. Poganie też to potępiali. Niektórzy
Koryntianie – chrześcijanie – nie usunęli tego grzesznika spośród siebie. Czemu Paweł musi
interweniować osobiście a nie za pośr. Przełożonego wspólnoty. Tolerancja na podstawie
prawa ST- dopuszczano takie związki gdy pierwsza strona- pogańska ( ale nie jak oboje
żydami) a w małż. mieszane w diasporze często.
Paweł domaga się potępienia mężczyzny a nie mówi nic o macosze( a zwykle potępiano za
takie związki kobietę) Czyżby chodziło tu o pogankę- więc to dla Żydów nie było to takie zło.
5 powraca do tego tematu. Koryntianie winni w łączności z Pawłem wydać takiego Szatanowi
.Paweł mówi równocześnie o trosce o ducha w oczekiwaniu o na dzień sądu. Gradacja kary
,,na zatracenie ciała” tu w 5 1 Tm 1-20 chodzi o uleczenie winnego, zniszczenie w nim
namiętności a nie jego samego. Możliwe ,ze chodzi tu o koncepcje ST – np. Księga Hioba,
próba ciała. Do wykonania zadania powinno zmobilizować przekonanie,że odrobina kwasu,
zakwasza całe ciasto. Idea kwasu znana w ST.
Tolerowanie zła – grozi konsekwencjami dla całego Kościoła. Kwas i ciasto- zrozumiałe na tle
ST Paschy. Żydzi nie zdążyli zakwasić chleba, na pamiątkę tego żydzi spożywali chleb
niekwaszony. Rytuał : 13/14 Nisan – usunięcie chleba kwaszonego ( nawet okruchy) ,
popołudniu- ofiarowanie baranka w Świątyni spożywanie tylko chleba pnaśnego. Wiele aluzji do
tego; zachęta do powrócenia zła i przewrotności
W 10- 12 wyjaśnienie o jakich ludziach Paweł myślał, jakich unikać , dotyczy to głównie
chrześcijan. Paweł nie ma prawa sądzić tych którzy są na zewnątrz- oni pod osąd Boży , Pwt
17,17 wezwanie do usunięcia zła, katalog występków.
1 Kor 6- potępienie szukania sprawców przez chrześcijan przed trybunałami pogan. Takie
spory powinni rozwiązać ,,święci”- czyli chrześcijanie a nie poganie. Święci będą sędziami tego
świata, chrześcijanie będą sądzić świat . Sądzić – odnosi się prawdopodobnie do czasów
eschatologicznych Mdr 3,8 – podobnie.My ludzie będziemy sądzić aniołów. Paweł nie mógł tu
mieć aniołów w sensie świętym, Jan Chryzostom i inni – chodzi o aniołów złych ( 1P 2,3)Takie
wyjaśnienia przyjmują jeszcze niektórzy ale wielu innych na to się nie zgadza bo gr
słowo…………- nigdy nie występuje bez dodatkowych określeń na oznaczene demonów. Paweł
na pewno nawiązuje do znanej w ST ,, idei o udziale pobożnych i świętych w panowaniu
Mesjasza nad narodami i duchami ( złymi) Mdr 3, Dn7, Iz24. Chrześcijanie zjednoczeni z
Jezusem będą uczestniczyć w Jego potędze, chwale i sądzie. Nie wiadomo o jakich aniołów i
demonów chodzi
W 5 Paweł zachęca do pojednania i rezygnacji z drogi sądowej. Uzasadnienie czemu warto
przebaczać bliźniemu a nie iść do sądu
1 Kor 6,6-11 podstawa o jurysdykcji Kościoła ( wg niektórych) Te wskazówki Pawła miały
charakter przejściowy.
1 Kor 6, 12-20 obraz upadku Koryntian po to by skłonić do większej wyrozumiałości w
stosunku do innych będą do znoszenia krzywd.
,,Wszystko mi wolno” polemika z rozpowszechnionym poglądem, że rozpusta jest dla ciała tym
czym dla żołądka pokarm. Grzeszyć przeciw ciału – odzierać ciało z jego nadprzyr. działania.
Inne grzechy są poza ciałem , bo nie odgrywaja tak ciała od duchowego przeznaczenie
W 19 ciało – świątynia Ducha Świętego. Mamy chwalić Boga bo jesteśmy nabyci za wszelką
cenę
1 Kor 7
Tu zaczyna się 1 część 1Kor, nauka o małżeństwie i dziewictwie, odp. na konkretne pytania
Koryntian. Koryntianie- zbyt gorliwi- korzystanie z praw małżeńskich- złe, Paweł to potępia,
mówi o prawach męza i żony- przeczytać z ksiażki
1 Kor 7,10-11
W 12 małżeństwa mieszane- zawarte gdy oboje byli niewierzący i w czasie trwania małżeństwa
jedno się nawróciło. Wg nauki chrześć. Osoba , którą ta druga strona rzuciła bo się nie
nawróciła, taka osoba może zawrzec ważny związek małżeński ale chrześcijanom nie wolno
zainicjować rozwodu. Niektórzy Paweł nie mówił, że taka osoba może ponownie zawrzeć
związki małżeńskie , zgadzał się tylko na separacje.
W 25
Paweł wstawił tekst , który na pozór nie jest związany z tematyką małżeńską ,,stan społeczny”
( w 17-24). Paweł zachęca do pozostania w takim stanie w jakim zostało człowieka w Bożym
powołaniu. W 17 potwierdza związek Dalej nauka o niewolnictwie. Problem – przetłumaczenie
tego wersu 21
􀀀 Biblia Tysiąclecia zachęta do zadowolenia się stanem niewolnika i dobrego spożytkowania
tego stanu do czegoś wyższego- zapoczątkował to Jan Chryzostom
􀀀 inni ,, zostałeś wezwany będąc niewolnikiem ale jeśli chcesz stać się wolny- skorzystaj z
tego” czasownik skorzystaj odnosi się do wolności czy do niewoli za wolnością- bliskość
gramatyczna
Paweł podkreśla naturalne dążenie człowieka do wolności, ale to nie ma wielkiej wagi , bo
chrześcijanin- niewolnicy Jezusa
23- nie bądźcie niewolnikami ludzi
1 Kor8- sprawa spożywania mięsa zajmuje się Paweł w rozdziale 8-10
- zasadniczo może spozywać chrześcijanin pokarmy mięsne złożone bożkom pogańskim ale
powinien się od tego powstrzymać jeśli za tym przemawia korzyść bliźniego. Poganie składali
ofiary bożkom- część spalona część jedzona- uczty w domach lub świątyniach pogańskich,
rodziny nie nawracały się zawsze całe . Nie zawsze wiedza wystarcza, czasem trzeba kierować
się miłością- to główna zasada. Nie ma problemu w spożywaniu tego mięsa ofiarowanego
bożkom, bo bożków nie ma, ale są ludzie którzy mogą myśleć , że Bożkowie ą i jedzenie tego
mięsa powodowałoby zgorszenie- wtedy nie jeść.
1 Kor 9- fragmenty z książki – 9,5
Przykład bezinteresownej miłości Apostolskiej. Zdaniem niektórych – to nie nawiązanie do 1
Kor8 ale powrót do 1 Kor 1-4, czyli ten rozdział mógł nie być od razu włączony o tego listu ,
ale to tylko hipotezy. Wskazuje na siebie jako przykład organizowania praw dla dobra innych.
Szczególna sytuacja w Kościele Korynckim – powód tego rozdziału . Odwołując się do godności
Apostolskiej. Która opiera się na fakcie objawienia Jezusa pod Damaszkiem. Paweł wylicza to
do czego ma prawo, z czego mógłby korzystać by pokazac , ze dla dobra innych warto z
przywilejów rezygnować.
9,5- żona
Diakonisa?
Słownictwo sportowe:
· igrzyska urządzane na cześć Posejdona co 2 lata na wiosnę
· igrzyska olimpijskie
1 Kor 10 – ciąg dalszy przestrogi przed udziałem w ucztach pogańskich i uzasadnienie.
Stawiając siebie za wzór wolności Pan troszczy się o to, by sam nie został odrzucony. - c.d na
podstawie rozważań historycznych.
Opis wyjścia Izraelitów z Egiptu i pobyt na pustyni Synajskiej
„nasi ojcowie” - większość wspólnoty Koryntu – judeochrześcijanie ale wiadomo że Kościół w
Koryncie to byli głównie poganochrześcijanie. Sformuowanie to – kształtowanie się stosunku
chrześcijan do ST. Paweł ukazuje Izraelitów jako duchowych przodków chrześcijan, niezależnie
skąd się wywodzą.
Paweł powołuje się na formułę „chrztu w Panu”. Zjednoczenie Izraelitów z Mojżeszem było
analogiczne do zjednoczenia chrześcijan z Chrystusem w chrzcie. Mojżesz jest tu figurą Jezusa.
Obłok – symbol obecności Boga w człowieku ochrzczonym (jak u Żydów)
Morze – biblijny symbol wody chrztu
Pokarm, duch, napój, skała – Chrystus
Manna, woda – symbole Eucharystii (J 6)
Wędrująca skała duchowa – nie pochodzi z tekstu biblijnego ale z legendy rabinistycznej wg
której skała towarzyszyła Izraelitom w ich wędrówce przez pustynię.
Paweł odwołując się do tej legendy chce powiedzieć, że Jezus, Syn Boży był źródłem ocalenia
dla Izraelitów. O uczestnictwie Chrystusa w dziejach świata przed Wcieleniem mówi Ap 13, 8.
Paweł przytacza te fragmenty by były dla nas przykładem rozstrzygającym (w 11 powrót do
myśli).
W 6 i 11 – wydarzenia biblijne to nie tylko przykłady jak dzieła filozofów ale przede wszystkim
zapowiedź rzeczy przyszłych. Chrześcijanie mają wpatrywać się w owe wydarzenia by lepiej
rozumieć te, w których uczestniczą.
Lb 32
Lb 16, 21-25
1 Kor 10, 14 – powrót do udziału w ucztach bałwochwalczych. Paweł ostrzega przed
bałwochwalstwem – mają
unikać wszystkiego z tym związanego. Udział w ucztach świątecznych jest nawet dla tych
uświadomionych związane z bałwochwalstwem i związane z kontaktem z bóstwem jak
chrześcijanin w Eucharystii wchodzi w kontakt z Jezusem.
Uczta – kielich, błogosławieństwo i łamanie chleba.
Uczestnictwo – koinonia – wspólnota
Eucharystia łączy też ludzi między sobą do tego stopnia, że stają się jednym ciałem.
„Znaczenie pros kairon” w: „Słowo pojednania” red. J. Warzecka
Na przykładzie Izraela wg ciała Paweł ponownie pokazuje że zachodzi ścisła łączność między
składaniem, a spożywaniem ofiary. Zarówno ofiarnicy jak i biesiadnicy wchodzą w kontakt z
demonami, a to dla chrześcijan jest nie do przyjęcia.
Szereg praktycznych wskazówek:
Czy wolno brać udział w ucztach pogańskich na terenie świątyni? - Odpowiedź jasna – nie, bo
gorszy się innych.
Czy można nabywać na targach mięso sakralne? - tak
Czy można przyjmować zaproszenia na uczty w domach pogan, w czasie których spożywa się
mięso sakralne – tak, ale gdyby ktoś z obecnych zwrócił na to uwagę – zaprzestać.
Paweł – wzór
1 Kor 11 – poświęcony porządkowi na zebraniach liturgicznych
1 Kor 11, 1-16
1 Kor 11, 2-16 – czy to tekst Pawła? - połowa uważa że tak, połowa że nie.
Ten tekst jest sprzeczny z tym w rozdziale 14 – kobieta nie może się modlić.
Paweł chwali, że chrześcijanie się do niego przyznają i szanują tradycję (pouczenia i nakazy
dotyczące wspólnoty chrześcijańskiej). Kobieta może się modlić w Kościele – trzeba wziąć pod
uwagę Sitz im Leben.
Ten tekst dotyczy nie tylko kobiet ale też mężczyzn. Nakaz nakrywania głowy – sięga
korzeniami judaizmu
Na początku – tylko w czasie ślubu
Potem – kobieta wszędzie wychodzi z zakrytą głową i twarzą – bo inaczej rozwód!
Na początku – hierarchiczny porządek:
5. Bóg
6. Jezus
7. mężczyzna
8. niewiasta
Relacja między 1 Tes 4, 15-17 i 1 Kor 15, 51-52 w „Żywe Słowo Boże i skuteczne” W-wa 2001
(dzieło zbiorowe)
1 Kor 11, 17-22
11, 17n – wprowadzenie w tematykę nadużyć sprawowania kultu w Koryncie.
Fragment poświęcony tzw. Agapom, ale to słowo nie zostało tu użyte.
Nazwa ta – wspólne spożywanie pokarmów w Kościele, co miało być wstępem do Eucharystii
Agapy wyprzedzały Eucharystię, łamanie chleba.
Choć na wschodzie – odwrócona kolejność
11, 18nn – te agapy miały miejsce
Paweł wraca do rozłamów w Kościele Korynckim – na zebraniach liturgicznych one nie
przystają.
11, 19 – przypomina Mt 19, 7
Trudno powiedzieć na podstawie 11, 17-22 czy Paweł występuje przeciw nadużyciom
związanymi z łączeniem sprawowanych Eucharystii i agap, czy Paweł występuje przeciwko ich
łączeniu.
1 Kor 11, 23-26 – IV opis ustanowienia Eucharystii
Dziś uważa się że ten opis jest jednym z najstarszych lub najstarszy. Zbliżony jest on do formy
Łk.
„Co otrzymałem i przekazałem”
Nie należy myśleć że Paweł otrzymał nowe objawienie na ten temat lub że to nawiązanie do
wizji pod Damaszkiem.
„Czyńcie to na moją pamiątkę”
Nawiązania do baranka paschalnego (Wj 12, 14) wskazują na akt liturgiczny różniący się od
tylko wspomnienia tym, że ma być to ciągle uobecnianie.
Eucharystia – nieprzerwana realizacja śmierci Jezusa w sposób sakramentalny, który w
stosunku do Boga jest przypomnieniem zasług tej śmierci zastępczej a w stosunku do wiernych
jej powtórzeniem w sposób bezkrwawy ale rzeczywisty i sakramentalny.
Z opisu wynika, że to ofiara i sakrament, a jednocześnie misterium skoro ma wszystkie
elementy, z tym pojęciem związane.
· odwołanie się do faktu
· jego przeżywanie za pomocą słów, gestów, akcji rytualnej oraz łączności z Chrystusem
przez spożywanie Jego Ciała i Krwi, a także wzajemnej łączności.
Dlatego – potrzeba należytego przygotowania do Eucharystii. Nie ma konkretów – co to za
przygotowanie. Zachęca się adresatów do dokładnego badania siebie, by nie sciągnąć na
ziemię kary Bożej.
1 Kor 12-14 – omówienie charyzmatów – darów Ducha Świętego
To było ważne dla zebrań liturgicznych w pierwotnym chrześcijaństwie. Gdzie działalność
Ducha Świętego tam szczególnie intensywne formy, nie zawsze dla nas zrozumiałe.
To charyzmatyczny okres w życiu Kościoła. Ale nie miało to zastąpić hierarchii. Zachodziła
obawa nadużyć wpływających negatywnie na jedność organizacyjną Kościoła.
Pneumatikon – słowo na określenie tych darów.
Z samej nazwy gr. - związane są one z łaską – charisma – charis.
Są różne rodzaje łask:
o uświęcające – bo nie są udzielane ze względu na zasługi osoby, ale dla dobra
ogółu, wspólnoty
o gratiae gratis date – łaski dawno dane
Paweł używa „nie chce żebyście nie widzieli” - dla podkreślenia czegoś ważnego.
Aluzje do stanów ekstatycznych pogan w świątyni.
12, 4-6 – kryterium odróżnienia prawdziwych charyzmatyków od oszustów. Trójca – w
odwrotnej kolejności – źródło charyzmatów.
12, 28-30 – lista 9 darów – lista jest też w Rz 12, 6-8; Ef 4, 11 w sumie 18 różnych
charyzmatów.
Dar rozróżniania duchów – rozróżnianie prawdziwych charyzmatów od fałszywych
Dar języków – przemawianie w ekstazie językiem niezrozumiałym dla innych
12, 12-31 – porównanie społeczeństwa wiernych do ludzkiego ciała – chrześcijanin – Ciało
Chrystusa.
Pius XII – Kościół jest Mistycznym Ciałem Chrystusa
Wyliczenie charyzmatów
Kor 13 - Hymn o miłości
Dar przewyższający wszelkie charyzmaty, utwór poetycki, zestawiany z Psalmami lub
fragmentami Pieśni nad Pieśniami. Widać związek między pawłową koncepcją miłości a jego
wiedzą o ziemskiej egzystencji Jezusa.
Gdyby „miłość” zastąpić „Jezus” - to opis ziemskiej egzystencji Chrystusa.
Kor 14 - zasady korzystania z charyzmatów.
Dar proroctwa – przewyższa dar języków
Dar języków podobny do daru glossolaliów u Łk
Przedmiotem nie jest nauczanie ale wysławianie Boga. Polegał na posługiwaniu się językiem
artykułowanym, zrozumiałym dla niektórych ludzi z najbliższego otoczenia.
Sprawcą obydwu darów – Duch Święty.
Istnieje różnica w darach opisywanych przez Łk i Pawła:
u Łk – ludzie rozumieli słowa
u Pawła – mowa charyzmatyków niezrozumiała, bez wyjaśnienia
Kor 15
Dlaczego Paweł najdłuższy fragment 1 Kor poświęca prawdzie o zmartwychwstaniu?
O ile w religii izraelskiej zagadnienie to w skutek negacji faktu zmartwychwstania przez
saduceuszy była dość szczegółowo roztrząsane, a w późniejszym judaizmie dotyczyło formy i
powszechności zmartwychwstania o tyle ta idea w hellenizmie powodowała poważne opory (por
Dz 17, 32; Dz 26, 23).
Koryntianie pewnie nie pytali o to, ale Paweł mógł wiedzieć o takich trudnościach (1 Kor 15,
12)
I fragment – fakt zmartwychwstania i świadectwo Apostołów
Cały ten fragment – streszczenie kerygmatu z najbardziej zasadniczymi cechami nauczania:
· śmierć Jezusa
· złożenie do grobu
· zmartwychwstanie
· ukazanie się Apostołom
· ukazanie się Pawłowi
To, co głosi Paweł nie pochodzi od niego, ale głosi on prawdę przyjętą z tradycji.
15, 3-6 – jeden z najstarszych fragmentów katechezy Apostolskiej. Możliwe, że w tradycji
Apostolskiej znano jeszcze inne zjawienie się Jezusa zmartwychwstałego niż zanotowano przez
Ewangelistów.
W 15, 6 – por. Mt 28, 16-17 – trudności z identyfikacją
15, 12 – kolegium apostolskie a nie dokładna liczba
Paweł odwołuje się do wydarzenia pod Damaszkiem.
Paweł ma na uwadze nie tylko porządek chronologiczny wydarzeń ale także godność (15, 9)
Chrystofanie wyliczone by potwierdzić wiarygodność zmartwychwstania.
Dzięki łasce Paweł nie gorszy od Apostołów.
1 Kor 15, 12-34 – wniosek o zmartwychwstaniu ciał
Gdyby przyznać rację tym którzy twierdzą, że nie ma zmartwychwstania ciała to trzeba by
uznać, że Jezus nie zmartwychwstał a to był główny temat nauczania Apostolskiego.
Daremny byłby trud Apostołów i nasza wiara.
Od 15, 20 – sytuacja człowieka po oczywistym dla Pawła fakcie zmartwychwstania Jezusa
Jezus – zmartwychwstaje jako pierwszy (Kor 1, 1Cool – Jezus – przewodnik zmartwychwstania.
Paweł wskazuje na podobieństwo z Adamem, który pierwszy umarł. Posługuje się on także
metaforą z języka wojskowego oraz językiem funkcjonariuszy państw.
Wtedy paruzja – przybycie cesarza.
Triumfalne wejście Jezusa – początek nowej ery; zniszczenie panowania, władzy i mocy. Te 3
terminy – niekoniecznie złe potęgi. Jezus będzie wyniesiony ponad wszystkie potęgi świata (Rz
8, 38-39).
Ps 110, 1
Paruzja Jezusa zniszczy nawet śmierć: Iz 25, 8; Oz 13-14
Ps 8,7.29
„Chrzest za zmarłych” (1 Kor 15-29) w: „Miłość jest z Boga” Ferstschrift dla x. Łacha red.
Wojciechowski (W-wa 1997 s. 403-460)
1 Kor 15, 32 – przekonanie o zmartwychwstaniu jest dla Apostołów bodźcem do znoszenia
różnych trudności z jakimi borykają się w pracy misyjnej. Walka Pawła z dzikimi zwierzętami w
Efezie.
To zdanie chyba jest metaforą, bo apostoł swoją walkę z trudnościami w apostolstwie
porównuje z walką ze zwierzętami.
Lista cierpień i niebezpieczeństw z 2 Kor 11, 23-33
Brak wzmianki o rzuceniu Pawła dzikim zwierzętom.
Paweł – obywatel rzymski – nie mógł tak zginąć
1 Kor 15, 35 – co będzie z ciałem po śmierci
Odradzanie się ziarna – symbol zmartwychwstania ludzkiego ciała.
Dalej – ciała niebieskie i ziemskie.
Ojcowie Kościoła: niebieskie – ciała świętych, ziemskie – ciała grzeszników ... ale to nie
koniecznie tak.
Dalej – opis przymiotów ciała zmartwychwstałego.
1 Kor 15, 45 – por. Rdz 2, 7 – dalej komentarz Pawła
1 Kor 15, 47-48 – teoria 2 Adamów – prototyp 2 odmiennych typów ludzi
Mowa o tych, których paruzja zastanie przy życiu. Przemiana ich ciał – tajemnica.
1 Kor 15, 51-52 – w artykule ...
LIST DO GALATÓW
Zagadnienia introdukcyjne
Adresaci i czas powstania
Z tytułu i treści wynika, że adresatami listu byli mieszkańcy Galacji. Problemem jest
dwuznaczność terminu Galaci
· Północna = właściwa
· Południowa = Prowincja Rzymska
Chodzi więc o więcej gmin chrześcijańskich, których liczby nie znamy.
Nie wiemy na ile tez były narażone na prześladowania.
Starożytna Galacja ~ dzisiejsza Turcja
Jej mieszkańcy -> Celtowie którzy w III w. BC osiedlili się w Azji Mniejszej. Przejęli język i
kulturę grecką.
Prowincja Rzymska = określenie szersze niż Galacja Południowa. Obejmuje kilka mniejszych
prowincji, w tym Galację Właściwą.
W Galacji Północnej Paweł był podczas II i III Podróży Misyjnej.
Odpowiedź na pytanie do której Galacji pisał = jest ważna dla określenia daty powstania listu.
· Przy założeniu że do Galacji Pd. Można przypuszczać, że powstał po I Podróży M.,
czyli około 49 roku( było by to wtedy najwcześniejsze pismo NT
· Przy założeniu, że do Pn. data powstania przesuwa się wtedy na po II lub III Podróż
M., czyli po 52 lub 57 r.
Do połowy XVIII w. opowiadano się za Galacją Pn. (właściwą).
Druga połowa XVIII wieku do teraz, że Galacja Pd. (tak uważa większość komentatorów)
Okoliczności, czas i miejsce powstania
Nie dowiadujemy się z listu jak Paweł dowiedział się o kryzysie Kościoła w Galacji. Wiemy że
był to kryzys doktrynalny.
Ga 1,8 – głoszono inną ewangelię
Nie obyło się bez ataków na autorytet Pawła (Ga 5)
Zamęt wprowadzali ludzie z zewnątrz a Galaci byli za mało odporni(1,6; 3,1; 4,7; 6,12)
Fakt wysłania listu zamiast osobistego udania się świadczy o tym, że Paweł jest w nie małej
odległości gminy a czas naglił. List = groziło wielkie niebezpieczeństwo, a także gniew
spowodowany podstępnym oddziaływaniem.
Czas Powstania
1. Poł. Galacja = list powstał w Antiochii. przed tzw. Soborem Jerozolimskim (Paweł nie
wspomina o dekrecie soborowym). Ta teoria nie ma dziś zwolenników.
2. Pn. Galacja = List powstał w Macedonii w roku 57 ( lub 54 = Efez)
Po dwukrotnym pobycie w Galacji ( II i III podróż misyjna) Następnym spotkaniem Pawła jest
list(57 r.)
Podobieństwo w tematyce do Rz -> te dwa listy powstały w tym samym czasie.
Podobieństwo Ga do 2 Kor 10-13 -> wskazuje na niewielką odległość czasową
1 Kor 16,1 –przeprowadzenie zbiórki = przykład Galacji
Ga 6 17 – nawiązuje do 2 Kor 1,8-10 i 4, 7-18 = prześladowanie w Efezie
Autentyczność
Było powszechnie przyjmowane.
Przeciwnicy dopiero w XIX wieku. W ostatnich latach O’Nail = Ga nie całkowicie Pawłowe. List
została przeredagowany w celu przystosowania treści do sytuacji wspólnoty w I w.
Kopista nanosił poprawki i glosy.
Za autorstwem Pawłowym:
- św. Ignacy Antiocheński
- Polikarp
· Justyn
· Marcion
· Fragment Murartoriego
Przeciwnicy Pawła w Galacji
Paweł mówi w 1,7 i 5,10 że wprowadzają wiele zamieszania, że chcą przekręcić Ewangelię
Chrystusową. Podburzają Galatów 5,12 Nieszczerzy w postępowaniu – chcą przywiązać
wiernych do siebie. Nie określa ich bliżej.
Ogólna charakrterystyka:
· Judeochreścijanie
· Poganochrześcijanie
· Chrześcijanie Judaizujący i pod wpływem gnostycyzmu
· Paweł nie wiedział kim oni są
Bp. Romaniuk uważa, ze najlepsza wydaje się być hipoteza o judeochreścijanach
· nakłaniali do zachowania Praw
· zachęta do “zachowywania świąt, dni i nowiu” ( kalendarz żyd.)
· Zarzut o ludzkim pochodzeniu Pawłowego apostolatu
x. Szymanek = najlepiej się nie zajmować tym z kim Paweł walczy
należy przyjąć że to żydzi(prozelici). Nawróceni ale przywiązani do Świątyni
Podróże do Jerozolimy w świetle Ga i Dz
W Ga Paweł był w Jerozolimie 2 razy. Zanim się spotkał z pozostałymi apostołami
I = Ga 1,18 II = Ga 2,1nn
Trzecia w Dz:
Dz 9,26 – pierwsza wizyta nieznanego Pawła w Jerozolimie
II Podróż M. = dostarczenie jałmużny do Jerozolimy Dz 11,29nn 12,25 = powrót
Trzeci kontekst to podróż spowodowana zatargami Dz 15,1-3
Dlaczego Paweł nie wspomina o swojej podróży soborowej?
Uchwały soborowe – ustępstwa na rzecz żydów
Paweł walczył z przyjmowaniem judaizmu przed chrześcijaństwem.
Dlatego pominął
Tematy teologiczne w Ga
Nie ma usystematyzowanej teologii trzeba ją wydobywać.
Paweł wyciąga wnioski teol. z doświadczeń duszp.
Teologia usytuowana w życiu. Wnika z życia.
Chrystologia:
· Chrystus zmartwychwstały Syn Boży
· Bóg objawił się Pawłowi pod Damaszkiem
· Bez Pawłowego uniwersalizmu chrześcijaństwo skazane na bycie sektą żydowską
· Już nie ja żyję lecz żyje we mnie Chrystus – Utożsamienie Pawła
· Chrystus objawia mu ew. o zbawieniu
· Zbawcza rola męki Chrystusa
Bóg Ojciec:
· Oglądamy przez pryzmat Chrystusa Ga1,1
· Zależność Syna od Ojca
· Inicjatyw zbawcza pochodzi od Ojca
· Posłuszeństwo syna woli Ojca
Pneumatologia:
· Duch Syna Bożego Ga4
· Nierozdzielna jedność z Synem
· Żyjemy dzięki Duchowi
· Postępujemy dzięki jego wskazaniom
Wiara:
· odpuszczenie grzechów i przybrane synostwo – dzięki wierze niezależnie od Prawa
· otwarcie się na ew. aktem wiary
· pójście za Bogiem – Aktem wiary charakteryzującym się posłuszeństwem
· Wiara utożsamiona z objawieniem Chrystusa
· Wiara nie tylko treścią doktrynalną – rzeczywistość ubogacająca człowieka, czyniąca go
dzieckiem Boga
· „żyję w wieże Syna Bożego”
· Żyć wiarą = zjednoczenie z Chrystusem
· Wiara usprawiedliwia i daje wolność
· Dotychczasowa uległość Prawu i kult pogan – niewolą uświadamiała człowiekowi
istnienie w nim zła ale nie dawała mu sposobu uwolnienia się
· 5,1 – Chrystus wyprowadził nas z niewoli do wolności
· konsekwencją wiary jest chrzest-> zanurzenie i przyobleczenie Chrystusa
Ga nie rozwija Eklezjologii ale myśl o zjednoczeniu ludzi uzasadnia ideę
uniwersalizmu i powszechność Kościoła
Egzegeza:
Ga 1,1-5
Polemika z adresatami i zwodzicielami
Uważano że Paweł jest Apostołem niższej kategorii
Ga 1-2 omawia apostolat
Paweł wskazuje na źródło swojego apostolatu ->Chrystus
Apostołem może być ten kto ma łączność ze Zmartwychwstałym
Chrystus posłał go po to by głosił ewangelię
Wspólnota Ga nazwana Kościołem tzn. że zdrada nie była całkowita – pozostały zdrowe
elementy
Pozdrowienie przybiera formę liturgiczną –źródłem formuł kult ST , gdzie błogosławieństwo
było ważną czynnością (Lb 6,22-27; 1Krl 8,14)
Błogosławieństwa mógł dopełnić człowiek z autorytetem- Paweł go posiada
Ga1,4 – doktryna Chtystus-Zbawiciel = Paweł wskazuje na krzyż jako na miejsce odkupienia
człowieka. Źródłem jest wola ojca. Celem uwolnienie człowieka od zła.
Mówiąc o ofiarowaniu się za nas używa didomi ≠ paradidomi didomi= użyte w 1 Kor 15,3
Ga 1,6-9
Prawdziwość głoszonej przez P. ewangelii
„tak szybko” = szybko po głoszeniu przez Pawła pojawili się inni głosiciele innej ewangelii
6-8
Jest tylko jedna Ew. – autorytet Chrystusa
Inność nie dotyczy sposobu głoszenia ale istoty. Zbawianie człowieka przez Boga
Paweł ma pewność że to co głosie jest prawdziwą Ew.
„my” = podkreśla autorytet apostolskiej działalności. Przynależność do grona ap. (niektórzy
mówią że to po prostu liczba mnoga w piśmiennictwie)
8-9
tych którzy głoszą inną Ew. Paweł grozi anatemą- przekleństwem
Anatema-(gr.) dar złożony do dyspozycji bóstwa
Tutaj użyte w znaczeniu hebr. Herem- osoba bądź rzecz którą przeznacza się Bogu przez jej
wyniszczenie. Kpł 27, 28
Judaiam – To było wyłączenie z synagogi. To przejęło chrześcijaństwo.
1,10-2,21 Paweł Apostołem
Paweł wskazuje na wydarzenia z życia
Otrzymał Ew. w Objawieniu. 1,11-24
Tak otrzymaną Ew. potwierdzili Apostołowie
Nawet konflikt Paweł- Piotr = potwierdza jego Ew.
Paweł nie szuka uznania u ludzi. Głoszona przez niego Ew. nie jest od nich zależna. Otrzymał
ją od Boga
Nie wiemy zbyt wiele o pobycie Pawła w Damaszku ale domyślamy się, że Ananiasz mógł mieć
wpływ na Pawła. Dodatkowo Paweł pewnie wiedział coś o Jezusie.
Paweł podczas prześladowań używał przemocy a nie gnębił moralnie. Dz 9,31 świadczą o
pokoju który nastał w Kościele po jego nawróceniu.
15
Pawłowa Ewangelia jest prawdziwa. Świadczy za tym sposób powołania
Jr 1,5 i Iz 49,1 o wybraniu jeszcze w łonie Matki powołaniu do głoszenia ewangelii
Wybrał – oddzielenie od całości i przeznaczenie dla Boga
Powołał – podkreślenie Bożej inicjatywy.
Paweł powołany do głoszenia Ew. poganom, nie wykluczał jednak żydów i najpierw do nich
szedł. Dopiero jak odrzucili szedł do pogan.
Nie radząc się ciała ani krwi.- Paweł świadomy swojej kompetencji, wiedział że nie musi się
opierać na autorytecie ludzi. Dlatego nie udał się do Jerozolimy.
Tylko 15 dni – dodatek BT
3 lata – nie dokładnie
Podkreślenie pierwszoplanowej roli Piotra w Kościele
Krótkość wizyty = Paweł był niezależny w głoszeniu Ewangelii
Paweł widział jeszcze tylko Jakuba
Nie wiadomo czy Jakub to apostoł
Paweł chciał nadać swojej wizycie dyskretny charakter
Paweł nie był znany osobiście ale z widzenia
2,1-10 Apostołowie potwierdzają Ew. głoszoną przez Pawła.
Po 14 latach II pobyt Pawła w Jerozolimie w towarzystwie Barnaby i Tytusa w celu przedłożenia
swojej nauki
w. 2
Paweł udał się tam na skutek otrzymanego objawienia/ polecenie z góry. Tą podróż należy
utożsamiać z tzw. Soborem Jerozolimskim
Dyskusja z Pawłem tyczyła spraw nauczania, a nie spraw jurydycznych
Argument za podporządkowaniem się charyzmatów władzy hierarchicznej
Obecność Tytusa bardzo korzystna dla Pawła- jest wyrazem wolności w Chrystusie, która głosił
Paweł
Obrzezanie i inne przepisy Prawa nie są obowiązujące dla wyznawców rekrutujących się z
pogaństwa
Zwolennicy Prawa nie chcieli dać jednak za wygraną.
w. 6-10
Wynik konfrontacji nauki Pawła z mającymi władzę czyli Jakubem Młodszym, Kefasem i Janem,
bardzo korzystny dla Pawła
Jedyne zobowiązanie nałożone na Pawła to troska o ubogich.
2, 11 – 14 Konflikt w Antiochii
Nie ma podanego czasu tego incydentu
Domyślać się można że miała miejsce w niedługim czasie po Soborze Jerozolimskim
(wzmiankuje się w w. 13 – przed podróżą misyjną)
Ten spór zaistniał po mimo że przyjęto klauzule Jakubowe zwalniające pogan z przestrzegania
Prawa. Nie mówiły jednak jak mają postępować żydzi. Nie mówiły jak mają się zachowywać
chrześcijanie na wspólnych posiłkach. Uwzględniały tylko przepisy dotyczące pokarmów
Owe klauzule miały więc tylko charakter tymczasowy
w. 11 i 12 wina Piotra
Paweł ostro występuje przeciw Piotrowi
Ga 3-4
Zgodność Ew. Pawła z obietnicami Starego Przymierza
Po przytoczeniu i wyjaśnieniu wydarzeń z życia daje on interpretacje skryptystyczną.
Postać Abrahama 3, 6-18
Na tym tle ukazuje się prawo i jego znaczenie 19-25
Spod panowania prawa uwalnia wiara i chrzest, które obdarzają synostwem Bożym, włączają w
potomstwo Abrahama i otrzymują dziedzictwo zgodnie z obietnicą. (Ga 3, 26-29)
Ga 3
Zanim Paweł przejdzie do argumentów próbuje dać odpowiedź na pytanie: „Co dalej – prawo
czy wiara?”
Niemądrzy – brak im rozeznania w konkretnych sytuacjach. Trudno im rozeznać się w
mądrości Krzyża o której Paweł mówi.
3, 2 – niektórzy – to ironia. Chodzi tu o Ducha Świętego, który stanowi treść tajemnicy
chrześcijańskiej i którego otrzymuje się dzięki wierze, a nie uczynkom.
Posłuszeństwo wobec wiary – przyjęcie daru Bożego i ukierunkowanie życia zgodnie z tym
darem.
3, 3 – seria pytań; Odpowiedź: 3, 6-18 – Abraham.
3, 17 – Boże obietnice nie mogą być unieważnianie przez Prawo, bo Prawo było później niż
obietnice.
3, 19-25 – znaczenie Prawa
Chrześcijanie – spadkobiercy obietnic Bożych udzielonych Abrahamowi. Powstaje pytanie o
znaczenie Prawa. Prawo miało służyć dla „uja


Post został pochwalony 0 razy
Zobacz profil autora
dziuba



Dołączył: 03 Lis 2006
Posty: 171
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

Confused


Post został pochwalony 0 razy
Zobacz profil autora
Glowa



Dołączył: 25 Sty 2007
Posty: 227
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 2 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Łuków

Hmm, lol. A o co chodzi? :/


Post został pochwalony 1 raz
Zobacz profil autora
ucash



Dołączył: 29 Cze 2008
Posty: 1
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

czy znane są wam parametry egzaminu poniedzialkowego u Perzyka (czas, miejsce)? Wdziecznym za podpowiedz. Pozdrawiam.


Post został pochwalony 0 razy
Zobacz profil autora
Chrystologia i soteriologia
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)  
Strona 1 z 1  

  
  
 Odpowiedz do tematu